|
|
SREDIŠNJI POJAS > POVRŠI I BRDA CRNE GORE I PROKLETIJE > PROKLETIJE / BJESHKËT E NEMUNA > Sjeveroistočni ogranak: Mokra gora / Mokna
Države: Srbija, Kosovo*, Crna Gora
Najviši vrh: Pogled, 2156 m - mogu se pronaći i podaci o 2154 i 2155 m n.v.
Koordinate najvišeg vrha: 42.8324, 20.3638
Države: Srbija, Kosovo*, Crna Gora
Najviši vrh: Pogled, 2156 m - mogu se pronaći i podaci o 2154 i 2155 m n.v.
Koordinate najvišeg vrha: 42.8324, 20.3638
*Kosovo, službeno Republika Kosovo (alb.: Republika e Kosovës, srp.: Republika Kosovo / Република Косово), je djelomično priznata država u jugoistočnoj Europi. Neovisnost je proglašena 17.2.2008. Srbija, u čijem je sastavu Kosovo ranije bilo, odbija priznati Kosovo kao nezavisnu i suverenu državu iako je Briselskim sporazumom iz 2013. godine priznala njegove institucije. IZVOR Wikipedija
|
|
UvodMOKRA GORA (ćir. Мокра гора), odn. na albanskom Mokna, Bjeshka e Moknës, Mali i Moknes ili Mokragorë je planina koja pripada sjeveroistočnom ogranku planinskog vijenca Prokletija. Planina se smjestila na jugozapadu Srbije, sjeveru Kosova i krajnjem istoku Crne Gore, a svojim najvećim dijelom nalazi se u rijetko naseljenom kraju koji se naziva Ibarski (odn. Stari) Kolašin.
Planina se proteže između mjesta Rožaja, Ribarića, Zubinog potoka i Istoka (alb., Istog). Prirodnu granicu planine prema sjeveru i istoku, gdje se nalazi planina Rogozna, tvori rijeka Ibar. Ovdje se, uz sjeveroistočni rub planine, nalazi 24 km dugo jezero Gazivode koje je nastalo pregrađivanjem rijeke Ibar. Južni obronci strmo se uzdižu iznad Metohijske kotline (alb., Rrafshi i Dukagjinit; Dukagjin). Ova južna šumovita strana je strmija od sjeverne i u donjem dijelu se naziva Podgor. Prema zapadu, greben Mokre planine preko prijevoja Kulina / Kula (1795 m) i istoimenog graničnog prijelaza Kula (alb., Kulla), povezan je s planinom Žljeb (alb., Mali i Zhlebit). Kao dio ove planine često se smatra i dio Ibarskog (Starog) Kolašina, koji se proteže prema istoku, do Kosovske Mitrovice, iako se na tom prostoru mogu izdvojiti grebeni, odn. brda koja nose nazive Mokra planina, Suva planina i Rušica. Također valja napomenuti kao se i krajnji zapadni dio Mokre gore, onaj na granici Kosova i Crne Gore također naziva Suva planina. Na planini se nalaze dva vrha viša od 2000 metara, najviši Pogled (2156 m - visina označena na vrhu; mogu se pronaći i podaci o 2154 i 2155 m n.v.) i Beleg (2142 m - navedeno je na vrhu, a u pomekim izvorima 2151 m). Beleg se nalazi na granici Srbije i Kosova, a Pogled na tromeđi Crne Gore, Srbije i Kosova. Na Mokroj gori nalazi se planinarski dom "Pogled", kojega su sagradili članovi PD "Sandžak" iz Novog Pazara, na proplanku, kojega mještani zovu Bunarevi, u podnožju vrha Pogled. Od doma do vrha ima 3 do 4 sata uspona. Planina je bogata vodom. Njome prolazi razvodnica crnomorskog i jadranskog slijeva; na njezinoj prostranoj visoravni nalazi se više malih jezera, izvora i močvara. Među bogatom florom i faunom, mogu se izdvojiti guste crnogorične šume sa staništima molike (petoigličasti bor), tetrijeb, rijetke vrste divljih svinja, medvjedi, srndaći i dr. Mokru goru obilježavala je očuvana priroda, međutim od dolaska međunarodnih mirovih snaga na Kosovo godine 1999., ne kontrolira se sječa šuma, tako da su velike površine potpuno ogoljene bespravnom sječom. Lepotica Balkana, tako je Mokru goru opisao Jovan Cvijić, kao jednu od najljepših planina Srbije.
ENGLISH SUMMARY: Mokra gora / Mokna
Mokra Gora (Albanian: Malit e Moknës or Mokragorë; pronounced [môkraː ɡǒra]; Serbian Cyrillic: Мокра гора, meaning Wet Mountain) is a mountain on the border between Serbia, Kosovo[a] and Montenegro. It is part of the Prokletije mountain range. It has two peaks higher than 2,000 m (6,562 ft). The highest is Pogled at 2,156 m (7,073 ft), and the other is Beleg at 2,142 m (7,028 ft). The Pogled peak is shared between Serbia and Kosovo, while Beleg is on the tripoint. The peak Berim is also part of this mountain. In Kosovo, the town of Istok lies just south of the mountain on the Metohija plain, which borders the mountain to the south. SOURCE WIKIPEDIA |
ŠTO VRIJEDI VIDJETI I POSJETITI:  Klikom na logo direktno pronađi smještaj na širem području ove planine Search directly for accommodation in the vicinity of this mountain Oglašavajte ovdje:
|
Ime
|
Kao što je to čest slučaj u krajevima naseljenim albanskim stanovništvom, pojedine strane iste planine na koju uzdiže svoje blago, lokalno stanovništvo naziva prema naselju ili kraju iz kojega dolaze. Tako pojedini kosovski/metohijski (dukagjinski) dijelovi Mokre planine imaju nazive: Bjeshkët e Istogut (prema selu Istog/Istok), Bjeshket e Studenices (prema selu Studenica) ili prema drugim faktorima, npr. Bjeshka e Belegut (Beleška planina, prema vrhu Beleg).
U Tutinskom kraju znade se za najsjevernije dijelove ove granične planine prema Crnoj Gori i Kosovu (općina Istok) koristiti naziv Mojstirsko-draške planine. Napomena! Ne miješati Mokru Goru, selo u Zlatiborskom okrugu u Srbiji (kraj poznat po Šarganskoj osmici), s planinom Mokra gora.
|
Suva planina na Mokroj gori
Pogled na krajnji zapadni dio Mokre gore, koji se naziva Suva planina, od ceste Rožaje - Peć (Pejë) |
ZEMLJOPIS / GEOGRAFIJA
Reljef
|
Reljef Mokre gore nastao je kao posljedica krškog procesa u karbonatnim stijenama, odnosno kemijskim djelovanjem vode na karbonatne stijene, tako da su vapnenci bitni čimbenici za njegov razvoj. Bitnu ulogu u formiranju reljefa imali su snažni tektonski pokreti koji su formirali vjenačne i nabrane planine, a kasnije su nastali horstovi i rovovi, odnosno tektonske potoline. Vertikalnim rasjedanjem formirane su temeljne konture današnjeg reljefa planine, u višim dijelovima terena.
Prvobitne doline su deformirane vrtačama, a ponegdje su one preoblikovane u uvale. Doline s jačim riječnim tokovima do danas su sačuvale svoj prvobitni izgled. U nekima od njih po dnu se javljaju vrtače (ponkve). Na Mokroj Gori su zastupljene raznovrsne sedimentne, magmatske i metamorfne stijene. Zahvaćeni tektonskim pokretima, vapenci su ispresjecani brojnim rasjedima i pukotinama, toliko često da se na terenu ne može naći zdrava površina vapnenca veća od 1 m2. Jezerski ili jezersko šljunkoviti sedimenti (gline, šljunkvi i pijesci) javljaju se u višim planinskim dijelovima, iznad 1500 m n.v., kao izolirana ulegnuća u reljefu, a to su slijepa dolina Savine rijeke i uvala Ponor na Mokroj Gori. Škrape su na Mokroj Gori razvijene uglavnom na otkivenim površinama vapnenaca, bez pedološkog (zemljanog) pokrivača. Nalaze se neposredno pored krških izvora, ponora vodopada i na špiljskim ulazima, a zapažene su i na dnu kamenica kao posledica selektivne korozije stajaće vode. Najbolje su izražene zapadno od Berima. Na Mokroj Gori su zastupljene i brazdaste, olučaste, meandarske, kamenice, međuslojne, rebraste i pukotinaste mrežaste škrape. Vrtače su najčešći i najkarakterističniji oblik reljefa na planini, od 1300 m nadmorske visine do najviših vrhova i grebena. Na nekim dijelovima terena su toliko česte da predstavljaju pravi mrežasti krš (boginjavi kras). Najbrojnije su na: Jerebinju, Strmnjaču, Ponoru, Vrtištu, Oklačkoj glavi i Čukari, gde se broji više od 100 vrtača po 1 km2. Različitih su dimenzija, najčešće su 20 m do 50 m u promjeru (prečniku) i 5 do 10 m dubine. Iznad ponora Savine rijeke (Uvor) nalazi se vrtača široka preko 200 m i visine od 20 m do 100 m. Jedna je od najvećih vrtača u istočnom dijelu Mokre gore. Na planini su prisutne razne vrste vrtača: lijevkaste, vedraste, karličaste, tanjuraste, simetrične i asimetrične, kontaktne… U predjelu Savine vode vapnenci su potpuno pokriveni humusom i vegetacijom. Vedraste vrtače su uglavnom pod vodom. Prisutne su i lokve – vrtače koje uvijek imaju vodu (makva). Najpoznatija vrtača je jezero kod Savine vode, bunarastog je tipa i uvijek je pod vodom. Uvale su razvijene na karbonatnim stijenama i uglavnom su na dnu suhih krških dolina. Najveća i najpoznatija je uvala Ponor. Nalazi se između Oklačke glave i Dobnanovice, na oko 1500 m nadmorske visine. Dužine je oko 1300 m, širine oko 800 m, površine oko 1 km2 . Skoro čitava Mokra Gora obrasla je travnatom vegetacijom, a dijelom i šumom, pa nema golog, ljutog krša, već je to zeleni pojas. Duboki krš Mokre Gore odlikuje se bogatstvom podzemnih oblika, koji su za sada neistraženi. |
Mokra gora
Pogled od grebena Mokre gore prema Žljebu (Maja Rusolija), Hajli - desno, te Metohijskoj zavali (alb., Dukagjin) u podnožju - lijevo. |
Grebeni i vrhovi
|
Pogled, 2156 m (mogu se pronaći podaci 2154, 2155 m)
Kapak (1591 m) Kurilovo (1458 m) Previja (1288 m) Veternik (1217 m) Milanov krst (1117 m) Rezalska glava 
Mokra gora
Izvor: Wikipedija; Autor: Bobik |
Vrh Pogled
Najviši vrh Mokre gore (2156 m), drugi je najviši vrh na području centralne Srbije (poslije Vrha Midžor na Staroj planini)! ПСД Маглеш -планина Мокра Гора (врх Белег 2142 мнв)
Datum objave: 8.7.2021. Autor: PSD Magles Valjevo Bjeshka e Moknës-Bukuroshja e Ballkanit!
Autor: PEIZAZHI Datum objave: 15.7.2021. Opis. Mbi fshatin Uçë të Komunës së Istogut mbi 2000 metra lartësi mbidetare, ndodhet një ndër perlat e Ballkanit, Mokna! Ndiqeni dokumentarin e pare kushtuar Moknës! |
Klima
|
Planinsko područje Mokre gore i njezini sjeverni obronci nalaze se na području planinsko-alpske klime, koju karkteriziraju kratka i svježa ljeti i duge i hladne zime s velikom količinom padalina.
|
Vode
|
Sjevernim podnožje planine Mokre teče rijeka Ibar. Nakon što izvire ispod planine Hajla u istočnoj Crnoj Gori, 10 km uzvodno od Rožaja, Ibat teče prema istoku do Kosovske Mitrovice na Kosovu. Na 24 km uzvodno od Kosovske Mitrovice na Ibru je izgrađena brana koja je formirala umjetno jezero Gazivode.
Na Mokroj Gori se nalazi razvodnica (razvođe) crnomorskog i jadranskog slijeva. Ona ide linijom od ponora (uvora) Savine rijeke, preko Berima, Kapka, Kurilova, vijencem u selu Jabuka, zatim između sela Varage i Strmac i dalje preko Gluvaća. Jadranskom slijevu pripadaju tri rijeke Ibarskog Kolašina: Savina rijeka, Crepuljska rijeka i Strmačka rijeka. Na Mokroj Gori, između vrhova Berima i Radopolja, iz krškog vrela izvire Savina reka, glavna ponornica Ibarskog Kolašina. Nakon nekoliko stotina metara toka ponire na mjestu zvanom Uvor (koji se nalazi na 1570 m n.v., sjeveroistočno od Jerebinja). Zanimljivo je kako se vodа iz Sаvine reke rаčvа i pojаvljuje nа dvije strаne. Dok jedаn krаk ove rijeke čini Crnu Reku, drugi se pojаvljuje nа sаsvim suprotnoj strаni u Metohijskom podgoru. Samo stotinjak metara od Sаvine reke nalazi se i malo jezero, ledenjačkog porijekla, gotovo prаvilnog kružnog oblika i znаtne dubine (više od 10 m, ovisno od dotoka vode od аtmosferskih pаdаlinа). Sa Mokre Gore, iz vrela koja se nalaze u podnožju vapnenačke visoravni (površi), teku najveće pritoke akumulacijskog jezera Gazivode Gazivode: Crna, Brnjačka i Čečevska rijeka, bogate vodom cijele godine, zahvaljujući obilnim padalinama. Crna rijeka tri puta ponire i ponovo se javlja na površini. Posljednji njezin izvor nalazi se ispod istoimenog manastira. Čečevska rijeka je bogatija vodom, ima prostraniji sliv, vrelo joj je ispod Berima, i hrani se vodom i sa drugih izvora. Najveći izvori na Mokroj Gori su: Zupče, Varaška klisura, Staro selo, Drijen, Golotin, Brnjak, Čečevo, Vrelo, Savina Voda, Ajduk voda. Na svima je voda pogodna za piće. Mokru goru obilježava bogatstvo podzemnih voda, koje cirkuliraju sustavom pukotina, različitih propusnih kapaciteta. Sve vode na Mokroj Gori su iste kvalitete. Prema njihovim fizičkim, fizičkokemijskim, kemijskim i mikrobiološkim svojstvima spadaju u kategoriju nezagađenih površinskih voda. Na prostoru Mokre Gore postije dva potencijalna zagađivača voda: bombardirani repetitori na Brankovom brdu i na Berimu. |
PRIRODA
Biljni svijet
|
Na Mokroj Gori uspjevaju razni tipovi jela i borova i endemičnog drveća: petoigličasti bor, bor krivulj, omorika i smreka (smrča). Bukva i hrast uspjevaju na većim površinama gde se obavlja njihova sječa. Grabove, jasenove i ljeskove šume su uglavnom na padinama, gde je zemljište vlažnije, pa postoje pogodni uvjeti za stvaranje hranjivih materija za biljke. Na padinama planine i brda prisutno je sitno raslinje: kleka, divlji glog, šiblje i ljeska. Postoje i pašnjaci. Obradivo zemljište se nalazi na krčevinama i proplancima prisojnih strana.
Hrast zauzima manje prostora na prisojnim stranama, bukva je osnovno drvo. Bukva raste do 1500 m nadmorske visine, a uz nju raste javor, jasika i breza. Na većoj nadmorskoj visini prisutni su jela, smreka i bor, a u nižim predjelima mjestimice raste drijen (dren). Planina je bogata raznovrsnim livadnim, šumskim i ljekovitim biljem (planinski šafran, visibaba, jaglac (jagorčevina)). Prisutne su mahovine i razne paprati. Karakteristika ove planine je čuvena borovnica (preobraženski sabor i berba borovnica 19.VIII.). Uvjeti na planini pogoduju rastu gljiva (pečuraka), a od poznatih su vrganj, lisičarka i smrčak. |
Bukuritë Natyrore të Moknes
Autor: MELOSI-A Production Datum objave: 5.8.2017. Opis. Xhirimi & Montazhi Xhevat Avdylaj Tel:044/282-182-dhe 044/363-611 Istog |
Životinjski svijet
|
Na planini obitavaju lisica, vuk, divlja svinja, medvjed, srna, jazavac, zec i divlja mačka. Na višm nadmorskim visinama (više od 1500 m) živi tetrijeb koji se može vidjeti najčešće u vreme parenja, između 20.IV i 10.V., kada se javlja karakterističnim zovom, opusti se, i može ga se dotaknuti gotovo rukama.
|
STANOVNIŠTVO I NASELJA
Kulturno-povijesna baština
U podnožju Mokre gore nalazi se manastiri Gorioc (na oko 560 m n.v.) i manastir Crna Reka (na oko 1000 m n.v.).
Narodna baština
Tradicijske aktivnosti
|
Stočarstvo
Nekada su se na Mokroj Gori gajile ovce - mješavina pešterske i kosovske rase (soja, rude) i goveče - sitna planinska buša, male privredne vrijednosti. Konji su bili brdsko planinski, manjeg rasta, ali izdržljivi. Stočni fond je uništen tijekom Drugog svjetskog rata (tijekom dvije organizirane pljačke od strane okupatora i njihovih saveznika bailsta - prema nekim podacima opljačkano je oko 8000 grla stoke) i nikada nije obnovljen. PROČITAJ VIŠE Sjenička ili pešterska ovca |
BJESHKA E MOKNËS - Reportazh
Autor: Ajete Shaban Beqiraj Official Datum objave: 26.10.2021. Opis. Bjeshka e Moknës është pjesë e vargmaleve të komunës së Istogut,resurset e shumta kulturore dhe historike të së cilës janë të lidhura ngushtë me trashëgiminë kulturore dhe historike të banorëve të kësaj treve. Reportazhi "Bjeshka e Moknës" nxjerr në pah vetëm disa ngjyra të mozaikut të larmishëm të jetës tradicionale si dhe mënyrën e veçantë të blegtorëve tanë të zellshëm,qoftë me anë të blegtorisë apo edhe me pika modeste turistike në Bjeshkën e Moknës. Prijevod. Mokna pripada općini Istok, čiji su brojni kulturno-povijesni resursi usko povezani s kulturno-povijesnim naslijeđem stanovnika ovog kraja. Reportaža "Bjeshka e Mokës" ističe samo neke boje šarolikog mozaika tradicijskog života kao i osebujnog puta naših vrijednih stočara, bilo kroz stočarstvo ili pak skromna turistička mjesta planine. |
Folklor
|
Pravo na sutra: Kultura i tradicija - Stari Kolašin
Autor: RTS Život i standardi - Zvanični kanal Datum objave: 15.1.2019. |
Turizam
|
Mokra Gora je idealna za ljubitelje avanture jer posjeduje staze pogodne kako za pješačenje i upoznavanje prirode tako i za ekstremne sportove, planinarenje, biciklizam, paraglajding i sl.
Atraktivna je berba borovnica, koja ovdje počinje nakog druge polovice 6. mjeseca. |
IBARSKI KOLAŠIN
Ibarski Kolašin (odn. Stari Kolašin) je geografska regija u dolini gornjeg toka Ibra između planina Rogozne i Mokre Gore, Kosova i Ribarićke klisure, koja ga odvaja od Štavice i rožajskog kraja. Ibarski Kolašin počinje od Ribarićke Klisure, tamo gdje Ibar naglo skreće iz sjeveroistočnog u jugoistočni pravac, a završava se kod sela Čabre na ušću Jagnjeničke reke.
|
Ibarski Kolašin je naziv za područje koje se proteže uz rjieku Ibar, na sjeveru Kosova i na jugu Raške oblasti u Srbiji. Najveće mjesto u Ibarskom Kolašinu je Zubin Potok, a veća sela su Ugljare, Zupče, Gazivode, Čečevo, Velji Breg, Brnjak, Oklace i Ribariće. Stanovništvo iz Oklaca je mahom naseljavano iz Crne Gore, iz mjesta Kuči. Iz Oklaca i Brnjaka su se ljudi uglavnom selili u Smederevo, Kraljevo ili Kragujevac. Oklace ima zaseoke Staniće, Jankoviće, Kovačeviće, Dobriće...
U dolini Ibra, na prostoru Ibarskog Kolašina, krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina 20. stoljeća izgrađena je brana i formirana akumulacija Jezero Gazivode u okviru Sustava Ibar - Lepenac, koji je trebao opskrbljivati kosovsku kotlinu vodom, kojom bi se navodnjavala polja sve do grada Uroševca. Drugi dio sustava, jezero Lepenac nije realiziran, ali su kanali ovog sustava bili izgrađeni sve do Prištine. Vodom iz Jezera Gazivode opskrbljuju se Zubin Potok, Kosovska Mitrovica, Zvečan, Vučitrn i okolna naselja. Njegovom izgradnjom raseljena su sela u dolini Ibra, od Ribarića do Zubinog Potoka. Od toga vremenskog razdoblja počelo je intenzivnije iseljavanje stanovništva Ibarskog Kolašina. Za Ibarski Kolašin ranije se upotrebljavao naziv Stari Kolašin. Stanovnici Ibarskog Kolašina zovu se Kolašinci. Najpoznatiji Kolašinac je pisac Grigorije Božović, rođen u selu Pridvorica, blizu Zubinog Potoka. Najstarija škola u ovome kraju osnovana je prije 150 godina u Manastiru Duboki Potok. |
Doživi Ibarski Kolašin
Datum objave: 16.1.2017. Autor: Ibarski Kolašin Opis: (Subtitles available in Serbian English and Albanian Language) (Scroll down for description in Serbian, English and Albanian language) "Doživi Ibarski Kolašin" je kratka filmska reportaža o prirodnim lepotama i turističkim atrakcijama u Ibarskom Kolašinu, tj. opštini Zubin Potok. Ibarski Kolašin se nalazi na krajnjem severozapadu Kosova i predstavlja neotrkiveni biser aktivnog turizma na Balkanu. Više o Ibarskom Kolašinu je dostupno na www.ibarski-kolasin.org. Film je urađen u okviru projekta "Hajde da radimo turizam zajedno" koji je realizovan od strane Instituta za teritorijalni ekonomski razvoj (InTER) a finansiran od strane Ambasade Finske na Kosovu. Projekat je implementiran tokom 2016. godine. Film je realizovao RTV Mir iz Leposavića u saradnji sa InTER-om i volonterima Outdoor In-a kojima se ovim putem nesebično zahvaljujemo. Spremite se za avanturu i doživite Ibarski Kolašin! |
Ibar
|
Ibar je rijeka u južnom dijelu Srbije, sjevernom dijelu Kosova i istočnom dijelu Crne Gore, ukupne dužine 276 km. Površina sliva iznosi 8.059 km² Pripada crnomorskom slivu.
Izvire jakim vrelom ispod planine Hajla u istočnoj Crnoj Gori, 10 km uzvodno od Rožaja. Teče istočno do Kosovske Mitrovice na Kosovu. Na 24 km uzvodno od Kosovske Mitrovice na Ibru je izgrađena brana koja je formirala umjetno jezero Gazivode. U Kosovskoj Mitrovici se u Ibar ulijeva rijeka Sitnica, i odavdje se Ibar okreće na sjever. Odavdje Ibar ide uglavnom uskim klisurama s izuzetkom nešto širih kotlina u okolici Zvečana, Leposavića, Raške i Baljevca. Tu je Ibar iskopao prirodni put između Kosovske nizine i juga Srbije. Tu prolazi željeznička pruga kao i magistrala koja je po ovoj rijeci i dobila ime. Ibar se kod Kraljeva ulijeva u Zapadnu Moravu i njezina je najveća pritoka. Važnije pritoke Ibra su: Raška i Studenica sa lijeve, a Sitnica i Jošanica s desne strane. Veća naselja kroz koja Ibar protječe su: Rožaje, Ribariće, Zubin Potok, Kosovska Mitrovica, Zvečan, Leposavić, Raška, Baljevac, Ušće, Bogutovac, Mataruška Banja i Kraljevo. |
U sjevernom podnožju Mokre gore nalazi se klisura rijeke Ibar čiji usjeci u dijelu toka od Špiljana do Ribarića prelaze visinu od 200 do 300 metara i samom Ibru daju obilježje brze planinske rijeke.
Fotografije kanjona Ibra, između Rožaja i Brodareva
|
Gazivode
|
Jezero Gazivode je umjetno jezero nastalo pregrađivanjem rijeke Ibar u njezinom gornjem toku. Nalazi se na području općina Zubin Potok, na sjeveru Kosova i Tutin, u jugozapadnoj Srbiji. Dužine je 24 kilometara, a visina brane je 107 metara. Brana je izgrađena od prirodnih materijala (kamenja, zemlje i gline) i kao takva jedna je od najvećih u Europi. Osnovna namjena ove brane je navodnjavanje Kosovske nizine, ali ima i manju hidrocentralu koja se nalazi u istoimenom mjestu.
Beogradska tvrtka Hidrogradnja je od 1973 - 1977. godine, na području sela Gazivode podigla jednu od najvećih brana s glinenim temeljem u Europi. Iznad jezera se prostiru planine Mokra Gora i Rogozna. Jezero je dužine 24 kilometara, visina brane je 107 metara, u temelju (osnovi) je široka 460, a duga 408 metara. Osnovna namjena ovog jezera je navodnjavanje Kosovske nizine, ali ima i manju hidrocentralu koja se nalazi u istoimenom mjestu. kanalima se voda iz Gazivoda odvodi do Gračaničkog jezera i koristi se za opkrbu grada Prištine. Voda iz ovog hidrosustava je takođe korištena za neophodno rashlađivanje u TE Obilić. Iako pored jezera nema ugostiteljskih objekata, ono je dosta posjećeno. Na njegovoj obali uređena je plaža, a tijekom cijele godine ima mnoštvo ribiča jer je izuzetno bogato ribom. Ljeti dolaze i kupači iz obližnjih sela te mjesta, Zubinog Potoka, Kosovske Mitrovice, Novog Pazara i dr. Hidrografija jezera Vrsta jezera: umjetno (veštačko), akumulacijsko Površina: 11,9 km² Volumen: 0.38 km³ Aps. visina: 694 m Dužina: 24 km Dubina: 105 m |
Jezero Gazivode
Izvor: Wikipedija, Autor: Bobik |
Zubin Potok
|
PRAG - Zubin Potok 1992.
Autor: SUPERFLY Datum objave: 3.3.2018. Opis. Emisija Prag emitovana na RTS-u 1992. |
Manastir Crna reka
|
Манастир Црна Река (Тутин) // Crna Reka Monastery (Tutin)
Datum objave: 8.7.2021. Autor: Заборављени коријени Opis: Мокра Гора у својим њедрима већ вијековима чува испосничку тајну, скривену од вјетрова и од људи. Цркву, приљубљену уз стијене, земљом "река" грли, а небом кишне капи умивају. Зидови, молитвеним сузама натопљени, сачуваше трагове великих подвижника који на пут свој ка Господу кренуше мостом Црне Реке. У таквој светињи и духовном благостању морала је замирисати и ружа из најљепше баште Божије. Ту међу стијенама почивају мошти великог чудотворца и светитеља - Светог Петра Коришког. У документарном филму "Манастир Црна Река" гледајте: 0:00 УВОД 00:21 МАНАСТИР 01:54 СВЕТИ ПЕТАР КОРИШКИ 03:41 СВЈЕДОЧАНСТВО ИСЦЈЕЉЕЊА 05:18 ОСНИВАЊЕ И ИСТОРИЈА 06:10 СВЕТИ ЈОАНИКИЈЕ ДЕВИЧКИ 08:41 МОШТИ СТЕФАНА ПРВОВЕНЧАНОГ 09:07 НОВИЈА ИСТОРИЈА 10:40 МОНАХ ХАРИТОН 11:30 ЗДАЊА И ФРЕСКЕ 13:03 ПЈЕСМА ПРИЗРЕНСКИХ БОГОСЛОВА Аутор / сценарио / видео / монтажа: Драган Радовић Лектор / наратор: Анђела Плакаловић |
Манастир Црна Река
Datum objave: 12.7.2021. Autor: Телевизија Храм |
Манастир Црна Река, први део
Datum objave: 28.12.2021. Autor: Телевизија Храм |
|
Manastir CRNA REKA - život monaha, legende o manastiru i lekovita voda | Putokaz | Balkan Trip TV
Autor: BalkanTrip TV Datum objave: 2.3.2025. Opis. Putokaz EP. 26 nas vodi u nadaleko poznat manastir CRNA REKA. Posetite naš novi kanal Balkan na Dlanu https://bit.ly/BalkanNaDlanu gde možete naći zanimljive klipove iz naših emisija. Balkan Trip predstavlja potpuno nov osvrt na sve što bi moglo da interesuje jednog turistu u potrazi za idealnim mestom za odmor ili avanturu u regionu. Balkan Trip je najveći izvor informacija iz sveta regionalnog turizma Balkana, pokrivajući vesti i objave od tek otkrivenih etno odmarališta i porodičnih domaćinstava, pa do luksuznih spa centara i elitnih hotela sa renomeom. Ovo je kanal namenjem svetskim putnicima, planinarima, avanturistima, gurmanima i svim ljubiteljima prirode i ugostiteljstva. Ovo je prvi pravi turistički kanal zbog koga ćete zavoleti vazduh, ljude i prizore Balkana i poželeti da spakujete kofere za putovanje! Naše emisije možete pratiti na: IRIS - 120 m:SAT - 22 Supernova - 20 Zapratite nas i drugim društvenim mrežama: Facebook fan page: http://bit.ly/BalkanTripFB ➱ Instagram: http://bit.ly/BalkanTripIG ➱ TikTok: http://bit.ly/BalkanTripTikTok ➱ Sajt: https://balkantrip.tv/ |
Mojstir
Naselje Mojstir čine dva sela, Istočni i Zapadni Mojstir, koje dijeli lokalna Mojstirska rijeka.
Draga
Vrba
VRŠNO PODRUČJE
SUVA PLANINA (iznad Vrela i Kaličana)
MOKRA GORA
Najviši vrh Mokre gore je Pogled (2156 m), te je tako Mokra gora je druga planina po visini u Srbiji, odmah iza Midžora na Staroj planini (2169 m).
Vrh Beleg (2142 m), nekoliko metara niži od Pogleda, nalazi se na samoj granici Srbije, Crne Gore i Kosova. Sa Belega se pruža širok pogled na Kosovsko-metohijsku ravnicu, Rugovsku klisuru i planinski masiv Prokletija, kao i na bliže planine Žljeb, Rusuliju, Hajlu i ostale.
Ponor je šumovita visokoplaninska površ iznad ističnog Mojstira, u sjevernom podgorju Mokre gore, između Drage i Gazivodskog jezera.
Brdsko-planinsko područje Mokra planina i Suva planina nastavljaju se na glavni greben Mokre gore u smjeru sjeveroistoka (Mokra pl.) i istoka (Suva pl.) sve do doline rijeke Ibar kod Kosovske Mitrovice.
Suva planina naziv je i za visokoplaninsko područje na suprotnom, zapadnom dijelu glavnog grebena Mokre gore - onome u smjeru prijevoja Kuline (Kule) i planine Žljeb.
Suva planina naziv je i za visokoplaninsko područje na suprotnom, zapadnom dijelu glavnog grebena Mokre gore - onome u smjeru prijevoja Kuline (Kule) i planine Žljeb.
|
Vrh Pogled Najviši vrh u Srbiji*
Autor: Opstina Tutin Datum objave: 9.7.2015. Opis. Najviši planinski vrh u opštini Tutin, Pogled (2154 m) *Ispravka; najviši vrh su središnjoj Srbiji je Midžor na Staroj planini; drugi je Pogled. |
Mokra Gora Beleg i Pogled
Autor: Mladen Tabakovic Datum objave: 11.10.2021. Opis. Dana 2. oktobra 2021. godine,po izuzetno lepom vremenu, cetvorica planinara iz Kragujevca su izvela uspon na 2 vrha Mokre Gore, Beleg i Pogled. Ova reportaza prenosi delic atmosfere sa njihovih putesestvija. |
|
Vojdulli-Bjeshka e Istogut
Autor: PEIZAZHI Datum objave: 1.8.2020. Opis. Njihuni me Vojdullin me pamje te bukura qe na vijën nga Istogu! Bjeshkë kjo qe shtrihet mbi fshatin Uçë yë Komunes se Istogut! |
Bjeshka e Vojdullit-Istog
Autor: PEIZAZHI Datum objave: 10.5.2020. Opis. Njihuni me bukurit e Bjeshkes se Vojdullit, afer Bjeshkes se Moknes. Ne Komunen e Istogut.Kjo Bjeshk ndodhet ne kufirin trekendesh ndermejt Malit te Zi ,Kosoves dhe Serbis. Gjate veres mbetet nje nder vendet me te vizituar nga bashkatdhetaret tanë. Prijevod. Upoznajte ljepote Bjeshke e Vojdulli, u blizini Mokre gore. U općini Istok, ova se planina nalazi na tromeđi između Crne Gore, Kosova i Srbije. Tijekom ljeta ostaje jedno od najposjećenijih mjesta naših sunarodnjaka. |
This is Kosovo -Bjeshket E Istogut - Mountains of Istog Kosovo 2020
Autor: Ghuraaaba Datum objave: 15.6.2021. Opis. Beautiful landscape of Istog Kosovo Mountains |
|
Bjeshkët e Istogut në destinacionin e hartave turistike përmes - Klubi Alpin PODGURI - ISTOG
Autor: Klubi Alpin PODGURI Datum objave: 28.4.2021. Opis. Të nderuar miq, Kemi nderin të ju prezentojmë videon e punuar me shumë përkushtim dhe dashni nga Klubi Alpin Podguri Një përmbledhje e gjitha atraksioneve turistike që ofrojnë Bjeshkët e Istogut në te gjitha stinët e vitit. Kjo video do të promovohet edhe në Festivalin e 1-rë Ndërkombëtar të Filmit Sportiv "Prishtina 2020" i organizuar nga Komiteti Olimpik i Kosovës (KOK) Falënderim i veçantë për Programin Rajonal mbi Demokracinë Lokale në Ballkanin Perëndimor - ReLOaD financohet nga Bashkimi Evropian dhe zbatohet nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP). Ju faleminderit të gjithëve juve qe ishit pjesë e ecjeve tona. Me ne bjeshkët pushtohen me lehtë ... |
PLUS N'MINUS Hikingnjeri në Bjeshkën e Vrelles, Istog, Shkurt 2025
Autor: Outdoor Njeri Datum objave: 21.2.2025. Opis. Please like, favorite & subscribe to stay updated with daily uploads. ► Support OutdoorNjeri Snownjeri, Snow Njeri, Snowman, Snow man Hikingnjeri, Hiking Njeri, Hiking Trips Kosovo, Istog, Vrella, Hiking, ngjitje, Tennis Njeri, Tennis Prishtina, Tenis Prishtina, Tenis Kosova, Tennis Kosova, Tennis Kosovo, Tennis Kosova, Ben Islami, Arben Islami, Kosovo Trekking, Kosovo Mountains, Malet e Kosoves, Bjeshket e Kosoves, Skatenjeri, Parkournjeri, Junik, Gjeravica, Ben Njeri |
PLUS N'MINUS Hikingnjeri në Bjeshkën e Sejnovës / Xhorës, Pejë, Kosovë, Mars 2025
Autor: Outdoor Njeri Datum objave: 17.3.2025. Opis. Video made in mountains of Sejnova / Xhora in Peja Municipality in the western part of Kosovo Please like, favorite & subscribe to stay updated with daily uploads. ► Support OutdoorNjeri Snownjeri, Snow Njeri, Snowman, Snow man, Xhora, Bjeshka e Xhorës Hikingnjeri, Hiking Njeri, Hiking trips Kosovo, Jabllanica e Madhe, Tennis Njeri, Tennis Prishtina, Tenis Prishtina, Tenis Kosova, Tennis Kosova, Tennis Kosovo, Tennis Kosova, Ben Islami, Arben Islami, Kosovo Trekking, Kosovo Mountains, Malet e Kosoves, Bjeshket e Kosoves, Skatenjeri, Parkournjeri, Peje, Peja, Sejnova, Ben Njeri |
RADOPOLJE
MOKRA PLANINA (u Ibarskom, odn. Starom Kolašinu)
SUVA PLANINA (u Ibarskom, odn. Starom Kolašinu)
RUŠICA
METOHIJSKA ZAVALA / RRAFSHI I DUKAGJINIT
Metohijska zavala (kotlina), alb. Rrafshi i Dukagjinit
Pogled s obronaka Rusolije na Metohijsku zavalu, na albanskom Rrafshi i Dukagjinit, i jugozapadni rub Mokre gore. |
AKTIVNOSTI
Pješačenje i planinarenje
|
Na Mokroj gori nalazi se planinarski dom "Pogled", kojime upravlja PD „Sandžak“ iz Novog Pazara. Sagrađen je na proplanku, kojega mještani zovu Bunarevi, u podnožju vrha Pogled. Od doma do vrha ima 3 do 4 sata uspona. Na proplanku se nalazi izvor vode.
Markirana staza od planinarskog doma prema najvišim vrhovima Mokre gore, prolazi preko područja Kosov ravan, prolazi kroz visoku šumu jele i smreke, livade obrasle molikom, potom izlazi na njezine sjeverne padine i Zogića stanove. Iznad Zokića stanova od staze za vrh Pogled odvaja se staza (desno) za vrh Beleg. Staza prema vrhu vodi do prijevoja na grebenu, gdje nakon prelaska prijevoja zavija naglo ulijevo. Do vrha ima još oko 70-ak metara visinske razlike. 
|
MOKRA GORA - MOJSTIR Istočni Mojstir - Poljanski do - vrh Ledenice
Autor: Slobo Stefanovic Datum objave: 31.1.2024. Opis. Planinari iz Užica su 30. jula 2020. godine izveli planinarsku akciju na pl planini Mokra Gora (Mojstir). Polazak iz Istočnog Mojstira na uspon u ranim jutarnjim časovima prema vrhu Ledenice (1801 m) preko Debelog brda i kroz dugi Poljanski do. Pre samog izlaska na vrh smo obišli pećinu Ledenicu. Staza je bila duga 24,5 km sa usponom od 1140 metara i isto toliko pri spuštanju. Povratak na početnu tačku u popodnevnim časovima. |
|
PLANINA MOKRA GORA
Letnji uspon na vrh Pogled - planinarenje Autor: Slobodan Stefanović |
PLANINA MOKRA GORA Istočni Mojstir - Ponor - Klinski vrh - Paljevine
Datum objave: 8.8.2020. Datum objave: Slobodan Stefanovic Opis: Planinarski klub ,,ERA,, iz Užica je u periodu od 25. do 31. jula 2020. godine izveo planinarsku akciju na planinama Peštera: Vranjača, Jarut, Hum, Krstača i Žilindar u trajanju od 5 dana sa usponima na njihove najviše vrhove i 2 dana na planini Mokra Gora (Mojstir). 7. dan – 31. jul (petak): U jutarnjim satima, prelazak vozilima iz Istočnog Mojstira kroz zaseok Vranići do mesta Kocki krš i nastavak peške putem ispod Paljevina preko Ponora do Klinskog vrha. Povratak na početnu tačku preko Paljevina. Staza je bila duga 11,5 km sa usponom od 580 metara i isto toliko pri spuštanju. Povratak do našeg kampa pored škole u Istočnom Mojstiru, spremanje stvari i nakon vožnje preko Novog Pazara i Sjenice, stiže se u Užice u ranim večernjim časovima. |
PLANINA MOKRA GORA
Zimski uspon na vrh Pogled - planinarenje Autor: Slobodan Stefanović |
Penjaštvo i alpinizam
|
Viseći most od kog zastaje dah | Jelena Đukić na via ferrata Berim | Kosovo | Izazovi avanturu
Datum objave: 27.9.2020. Autor: Izazovi Avanturu Opis: Viseći most od kog zastaje dah | Jelena Đukić na via ferrata Berim | Kosovo | Izazovi avanturu Ovu avanturu će da pamte i Radovan Kovač ali i Jelena Đukić naša poznata glumica koju ste do sada mogli da gledate u nizu domaćih serija (Istine i Laži, Urgentni Centar, Igra Sudbine, Nemanjići). Radovan i Jelena su se ove nedelje uputili na Kosovo i Metohiju, gde se nalazi viseći most na 1700 m nadmorske visine. Najveći problem za Jelenu je bio njen strah od visine što je i logično ukoliko pogledate kako izgleda via ferrata na steni Berim. Ukoliko zelite da I Vi dozivite ovakvu avanturu, posetite stranicu: http://www.ibarski-kolasin.org Kontakt email: [email protected] |
Hello Berim! Via Ferrata (Mokra Gora, Ibarski Kolašin)
Datum objave: 16.6.2019. Autor: NNELE Opis: Uzbudljiva penjačka avantura Via Ferrata na stenama Berima na Mokroj gori u opštini Zubin Potok. |
BORAVAK
|
Granični prijelaz Kula/Kulla nalazi se između planina Žljeba i Mokre gore na prometnici Rožaje-Peć, na nadmorskoj visini od 1250 metara. S radom je počeo 14.02.2000. godine.
|
Smještaj
Planinarski domovi i skloništa
|
Planinarski dom na Mokroj gori, Planinarsko-skijaškog društva "Beleg" iz Tutina, koji se nalazi se na nadmorskoj visini od 1950 metara, u blizini planinskog vrha Pogled (2156 m), zapaljen je 20.4.2024., oko 17 sati. Radi se o Domu, koji se nalazi na nepristupačnom terenu i za koji su trebali nadljudski napori da se izgradi. Prema nekim informacijama, jedna je osoba zapalila objekte i poslije toga pješice prema selu Drage, koje se nalazi na udaljenosti od 14 kilometara od Planinarskog doma Planinarsko-skijaškog društva Beleg iz Tutina.
Planinarski dom je bio izuzetno vrijedan objekt za lokalnu zajednicu, izgrađen uz nadljudske napore na nepristupačnom terenu. Nažalost, neko je odlučio uništiti simbol ovog kraja paljenjem sva tri objekta. Taj Planinarski dom je bio ponos i dika našeg kraja, ali je nekome smetao i zapalio je tri objekta koje smo nadljudskim naporom izgradili. Kakav ološ i bagra treba čovjek da bude i da zapali sva tri objekta, sigurno ne može sebe da nazove junakom, jer junaci ovakve stvari ne rade. Za sada znamo da je jedna osoba zapalila objekte, jer tragovi ukazuju da se ta osoba poslije izvršenog djela pješke uputila u pravcu sela Draga, priopćili su iz Planinarsko-skijaškog društva "Beleg". IZVOR Planinarsko skijasko drustvo BELEG Tutin Planinarski dom "Pogled" na 1340 m n.v. sagradili su 2006. godine na Mokroj gori i njime upravljaju članovi PD "Sandžak" iz Novog Pazara. Nalazi se na proplanku kojega mještani zovu Bunarevi, u podnožju vrha Pogled. Do doma se može stići od sela Draga, koje se nalazi u blizini magistralne ceste Novi Pazar - Rožaje (Crne Gora). Od te se magistrale, neposredno prije graničnog prijelaza s Crnom Gorom, odvaja asfaltna cesta u smjeru juga kojom ima oko 10 km do planinarskog doma - posljednjih par kilometara je makadamska cesta, a posljednjih 500 metar je moguće samo pješice. Dom ima kapacitet za noćenje oko 20 osoba, s mogušnošću za još njih 5 u potkrovlju. Dom ima struju na agregat, tehničku vodu u domu, 2 toaleta u domu i jedan vanjski, 2 umivaonika i 1 sudoper. Grijanje je izvedeno na drva. Od doma do vrha Pogled ima 3 do 4 sata uspona preko Zogića stanova (s ostacima katuna na zaravni). Na proplanku postoji izvor (20 m od doma) čija je voda sanitarno ispitana i poprilično mjesta za postavljanje šatora i logorskih vatri. Dom nije stalno otvoren, već po zahtjevu i potrebi. |
Pogled na planinarski dom ispod vrha Pogled, prije nego što je bio zapaljen 2024. godine
Izvor: Planinarsko skijasko drustvo BELEG Tutin |
IZVORI I LITERATURA
Reference
[1] Wikipedija - Mokra gora (planina)
[2] Wikipedija - Jezero Gazivode
[3] Planine Srbije - Mokra gora
[2] Wikipedija - Jezero Gazivode
[3] Planine Srbije - Mokra gora
Literatura
STOJANOVIĆ, Miljana; Ibarski Kolašin - priroda i tradicijska kultura, Zbornik radova, Centar za naučna istraživanja SANU i Univerziteta u Kragujevcu, Kragujevac, Beograd, 2009. ISBN 978-86-81037-24-9.
VUČINIĆ, Srđan; Lepote i znamenitosti Ibarskog Kolašina, J.P. „Stari Kolašin“, Zubin Potok, 2008.
SELMANAJ, Albina: Mokna mountains: the hidden beauty of western Kosovo. Prishtina Insight, 13.8.2020.
VUČINIĆ, Srđan; Lepote i znamenitosti Ibarskog Kolašina, J.P. „Stari Kolašin“, Zubin Potok, 2008.
SELMANAJ, Albina: Mokna mountains: the hidden beauty of western Kosovo. Prishtina Insight, 13.8.2020.
Vanjske poveznice i adrese
Ibarski Kolašin - priroda i tradicijska kultura
AUTORICA: Miljana Stojanović Zbornik radova Izdavač: SANU i Univerzitet u Kragujevcu Mjesto i vrijeme i mjesto: Kragujevac, 2009. Broj stranica: 212 Opis; Knjiga koja predstavlja zbornik radova istraživača Balkanološkog instituta SANU o karakteristikama i pričama iz Ibarskog Kolašina. Radovi su nastali sabiranjem velikog broja naučnih radova raznih autora kao i sabiranjem velikog broja iskaza meštana Ibarskog Kolašina. Glavni urednik ovog izdanja je Dr Miljana Stojanović, dok su ostali autori Miloš Luković, Biljana Sikimić, Svetlana Ćirković i Smiljana Đorđević. Rad istraživača je započet 2001. godine i imao je nekoliko ciklusa. Zahvaljujući posredništvu dr Miljane Stojanović, istraživački tim Balkanološkog instituta SANU uspostavio je saradnju sa Skupštinom opštine Zubin Potok, kojoj se pridružio i Dom zdravlja u Zubinom Potoku. Tako je organizovan terenski rad istraživača i to u decembru 2004., maju 2005. i julu 2006. godine. Knjiga je podeljena na više poglavlja i svako od njih je uredio drugi autor: - Priroda Ibarskog Kolašina - Miljana Stojanović - Saobraćajne i privredne veze Ibarskog Kolašina sa susednim oblastima u prošlosti - Miloš Luković - Svakodnevni život u Ibarskom Kolašinu - Biljana Sikimić - Izdajnik ili zakasneli junak - pričanja o Vuku Brankoviću u Ibarskom Kolašinu - Smiljana Đorđević - Ibarski Kolašin pre 110 godina: beleške u "Carigradskom glasniku" - Biljana Sikimić (priredila) |
Moj Kolašin
Priče i putopisi iz starog Kolašina AUTOR: Grigorije Božović Izdavač: Novi svet, Priština PRIČE I PUTOPISI... Stari Kolašin (39)... Knez, Ukletva, Rob nezarobljen, Ljuta pravoslavka, Pustošna devojka, Kolašinska kneginja, Ram-Ljutan... Predgovor Dragiša BOJOVIĆ, Bio-bibliografska skica G.B. (dr Milenko Jevtović) Ćirilica, 386 str. |
Stari Kolašin kroz vekove
AUTOR: Budimir Budo Vučinić Izdavač: Udruženje pisaca "Poeta" ISBN: 978-86-86863-27-0 Pismo: ćirilica Broj stranica: 255 |
|
