|
|
SREDIŠNJI POJAS > POVRŠI I BRDA CRNE GORE I PROKLETIJE > PROKLETIJE / BJESHKËT E NEMUNA > Sjeveroistočni ogranak: Mokra gora / Mokna
Države: Srbija, Kosovo*, Crna Gora
Najviši vrh: Pogled, 2155 m - mogu se pronaći i podaci o 2154 i 2156 m n.v.
Koordinate najvišeg vrha:
Države: Srbija, Kosovo*, Crna Gora
Najviši vrh: Pogled, 2155 m - mogu se pronaći i podaci o 2154 i 2156 m n.v.
Koordinate najvišeg vrha:
O planini
|
|
UvodMOKRA GORA (ćir. Мокра гора), odn. na albanskom Mokna, Mali i Moknes ili Mokragorë je planina koja pripada sjeveroistočnom ogranku planinskog vijenca Prokletija. Planina se smjestila na jugozapadu Srbije, sjeveru Kosova i krajnjem istoku Crne Gore, a svojim najvećim dijelom nalazi se u rijetko naseljenom kraju koji se naziva Ibarski (odn. Stari) Kolašin.
Planina se proteže između mjesta Rožaja, Ribarića, Zubinog potoka i Istoka (alb., Istog). Prirodnu granicu planine prema sjeveru i istoku, gdje se nalazi planina Rogozna, tvori rijeka Ibar. Ovdje se, uz sjeveroistočni rub planine, nalazi 24 km dugo jezero Gazivode koje je nastalo pregrađivanjem rijeke Ibar. Južni obronci strmo se uzdižu iznad Metohijske kotline (alb., Rrafshi i Dukagjinit; Dukagjin). Ova južna šumovita strana je strmija od sjeverne i u donjem dijelu se naziva Podgor. Prema zapadu, greben Mokre planine preko prijevoja Kulina / Kula (1795 m) i istoimenog graničnog prijelaza Kula (alb., Kulla), povezan je s planinom Žljeb (alb., Mali i Zhlebit). Kao dio ove planine često se smatra i dio Ibarskog Kolašina, koji se proteže prema istoku, do Kosovske Mitrovice, iako se na tom prostoru mogu izdvojiti grebeni, odn. brda koja nose nazive Mokra planina, Suva planina i Rušica. Također valja napomenuti kao se i zapadni dio Mokre gore, onaj na granici Kosova i Crne Gore također naziva Suva planina. Na planini se nalaze dva vrha viša od 2000 metara, najviši Pogled (2155 m; mogu se pronaći i podaci o 2154 i 2156 m n.v.) i Beleg (2151 m). Beleg se nalazi na granici Srbije i Kosova, a Pogled na tromeđi Crne Gore, Srbije i Kosova. Na Mokroj gori nalazi se planinarski dom "Pogled", kojime upravlja PD „Sandžak“ iz Novog Pazara. Sagrađen je na proplanku, kojega mještani zovu Bunarevi, u podnožju vrha Pogled. Od doma do vrha ima 3 do 4 sata uspona. Planina je bogata vodom. Njome prolazi razvodnica crnomorskog i jadranskog slijeva; na njezinoj prostranoj visoravni nalazi se više malih jezera, izvora i močvara. Među bogatom florom i faunom, mogu se izdvojiti guste crnogorične šume sa staništima molike (petoigličasti bor), tetrijeb, rijetke vrste divljih svinja, medvjedi, srndaći i dr. Mokru goru obilježavala je očuvana priroda, međutim od dolaska međunarodnih mirovih snaga na Kosovo godine 1999., ne kontrolira se sječa šuma, tako da su velike površine potpuno ogoljene bespravnom sječom. Lepotica Balkana, tako je Mokru goru opisao Jovan Cvijić, kao jednu od najljepših planina Srbije.
ENGLISH SUMMARY: Mokra mountain ( Mokna)Mokra Gora (Albanian: Malit e Moknës or Mokragorë; pronounced [môkraː ɡǒra]; Serbian Cyrillic: Мокра гора, meaning Wet Mountain) is a mountain on the border between Serbia, Kosovo[a] and Montenegro. It is part of the Prokletije mountain range. It has two peaks higher than 2,000 m (6,562 ft). The highest is Pogled at 2,156 m (7,073 ft), and the other is Beleg at 2,142 m (7,028 ft). The Pogled peak is shared between Serbia and Kosovo, while Beleg is on the tripoint. The peak Berim is also part of this mountain. In Kosovo, the town of Istok lies just south of the mountain on the Metohija plain, which borders the mountain to the south. SOURCE WIKIPEDIA |
ŠTO VRIJEDI VIDJETI I POSJETITI:  Klikom na logotip Booking.com direktno pronađi smještaj u okolici
Oglašavajte ovdje:
|
Ime
|
Kao što je to čest slučaj u krajevima naseljenim albanskim stanovništvom, pojedine strane iste planine na koju uzdiže svoje blago, lokalno stanovništvo naziva prema naselju ili kraju iz kojega dolaze. Tako pojedini kosovski/metohijski (dukagjinski) dijelovi Mokre planine imaju nazive: Bjeshkët e Istogut (prema selu Istog/Istok), Bjeshket e Studenices (prema selu Studenica) ili prema drugim faktorima, npr. Bjeshka e Belegut (Beleška planina, prema vrhu Beleg).
Napomena! Ne miješati Mokru Goru, selo u Zlatiborskom okrugu u Srbiji (kraj poznat po Šarganskoj osmici), s planinom Mokra gora.
|
Suva planina na Mokroj gori
Pogled na krajnji zapadni dio Mokre gore, koji se naziva Suva planina, od ceste Rožaje - Peć (Pejë) |
ZEMLJOPIS / GEOGRAFIJA
Reljef
|
Reljef Mokre gore nastao je kao posljedica krškog procesa u karbonatnim stijenama, odnosno kemijskim djelovanjem vode na karbonatne stijene, tako da su vapnenci bitni čimbenici za njegov razvoj. Bitnu ulogu u formiranju reljefa imali su snažni tektonski pokreti koji su formirali vjenačne i nabrane planine, a kasnije su nastali horstovi i rovovi, odnosno tektonske potoline. Vertikalnim rasjedanjem formirane su temeljne konture današnjeg reljefa planine, u višim dijelovima terena.
Prvobitne doline su deformirane vrtačama, a ponegdje su one preoblikovane u uvale. Doline s jačim riječnim tokovima do danas su sačuvale svoj prvobitni izgled. U nekima od njih po dnu se javljaju vrtače (ponkve). Na Mokroj Gori su zastupljene raznovrsne sedimentne, magmatske i metamorfne stijene. Zahvaćeni tektonskim pokretima, vapenci su ispresjecani brojnim rasjedima i pukotinama, toliko često da se na terenu ne može naći zdrava površina vapnenca veća od 1 m2. Jezerski ili jezersko šljunkoviti sedimenti (gline, šljunkvi i pijesci) javljaju se u višim planinskim dijelovima, iznad 1500 m n.v., kao izolirana ulegnuća u reljefu, a to su slijepa dolina Savine rijeke i uvala Ponor na Mokroj Gori. Škrape su na Mokroj Gori razvijene uglavnom na otkivenim površinama vapnenaca, bez pedološkog (zemljanog) pokrivača. Nalaze se neposredno pored krških izvora, ponora vodopada i na špiljskim ulazima, a zapažene su i na dnu kamenica kao posledica selektivne korozije stajaće vode. Najbolje su izražene zapadno od Berima. Na Mokroj Gori su zastupljene i brazdaste, olučaste, meandarske, kamenice, međuslojne, rebraste i pukotinaste mrežaste škrape. Vrtače su najčešći i najkarakterističniji oblik reljefa na planini, od 1300 m nadmorske visine do najviših vrhova i grebena. Na nekim dijelovima terena su toliko česte da predstavljaju pravi mrežasti krš (boginjavi kras). Najbrojnije su na: Jerebinju, Strmnjaču, Ponoru, Vrtištu, Oklačkoj glavi i Čukari, gde se broji više od 100 vrtača po 1 km2. Različitih su dimenzija, najčešće su 20 m do 50 m u promjeru (prečniku) i 5 do 10 m dubine. Iznad ponora Savine rijeke (Uvor) nalazi se vrtača široka preko 200 m i visine od 20 m do 100 m. Jedna je od najvećih vrtača u istočnom dijelu Mokre gore. Na planini su prisutne razne vrste vrtača: lijevkaste, vedraste, karličaste, tanjuraste, simetrične i asimetrične, kontaktne… U predjelu Savine vode vapnenci su potpuno pokriveni humusom i vegetacijom. Vedraste vrtače su uglavnom pod vodom. Prisutne su i lokve – vrtače koje uvijek imaju vodu (makva). Najpoznatija vrtača je jezero kod Savine vode, bunarastog je tipa i uvijek je pod vodom. Uvale su razvijene na karbonatnim stijenama i uglavnom su na dnu suhih krških dolina. Najveća i najpoznatija je uvala Ponor. Nalazi se između Oklačke glave i Dobnanovice, na oko 1500 m nadmorske visine. Dužine je oko 1300 m, širine oko 800 m, površine oko 1 km2 . Skoro čitava Mokra Gora obrasla je travnatom vegetacijom, a dijelom i šumom, pa nema golog, ljutog krša, već je to zeleni pojas. Duboki krš Mokre Gore odlikuje se bogatstvom podzemnih oblika, koji su za sada neistraženi. |
Mokra gora
Pogled od grebena Mokre gore prema Žljebu (Maja Rusolija), Hajli - desno, te Metohijskoj zavali (alb., Dukagjin) u podnožju - lijevo. |
Grebeni i vrhovi
|
Pogled, 2155 m (mogu se pronaći podaci 2154, 2156 m)
Kapak (1591 m) Kurilovo (1458 m) Previja (1288 m) Veternik (1217 m) Milanov krst (1117 m) Rezalska glava 
Mokra gora
Izvor: Wikipedija; Autor: Bobik |
Vrh Pogled
Najviši vrh Mokre gore (2155 m), drugi je najviši vrh na području centralne Srbije (poslije Vrha Midžor na Staroj planini)! ПСД Маглеш -планина Мокра Гора (врх Белег 2142 мнв)
Datum objave: 8.7.2021. Autor: PSD Magles Valjevo |
Klima
Planinsko područje Mokre gore i njezini sjeverni obronci nalaze se na području planinsko-alpske klime, koju karkteriziraju kratka i svježa ljeti i duge i hladne zime s velikom količinom padalina.
Vode
Sjevernim podnožje planine Mokre teče rijeka Ibar. Nakon što izvire ispod planine Hajla u istočnoj Crnoj Gori, 10 km uzvodno od Rožaja, Ibat teče prema istoku do Kosovske Mitrovice na Kosovu. Na 24 km uzvodno od Kosovske Mitrovice na Ibru je izgrađena brana koja je formirala umjetno jezero Gazivode.
Na Mokroj Gori se nalazi razvodnica (razvođe) crnomorskog i jadranskog slijeva. Ona ide linijom od ponora (uvora) Savine rijeke, preko Berima, Kapka, Kurilova, vijencem u selu Jabuka, zatim između sela Varage i Strmac i dalje preko Gluvaća. Jadranskom slijevu pripadaju tri rijeke Ibarskog Kolašina: Savina rijeka, Crepuljska rijeka i Strmačka rijeka.
Na Mokroj Gori, između vrhova Berima i Radopolja, iz krškog vrela izvire Savina reka, glavna ponornica Ibarskog Kolašina. Nakon nekoliko stotina metara toka ponire na mjestu zvanom Uvor (koji se nalazi na 1570 m n.v., sjeveroistočno od Jerebinja). Zanimljivo je kako se vodа iz Sаvine reke rаčvа i pojаvljuje nа dvije strаne. Dok jedаn krаk ove rijeke čini Crnu Reku, drugi se pojаvljuje nа sаsvim suprotnoj strаni u Metohijskom podgoru. Samo stotinjak metara od Sаvine reke nalazi se i malo jezero, ledenjačkog porijekla, gotovo prаvilnog kružnog oblika i znаtne dubine (više od 10 m, ovisno od dotoka vode od аtmosferskih pаdаlinа).
Sa Mokre Gore, iz vrela koja se nalaze u podnožju vapnenačke visoravni (površi), teku najveće pritoke akumulacijskog jezera Gazivode Gazivode: Crna, Brnjačka i Čečevska rijeka, bogate vodom cijele godine, zahvaljujući obilnim padalinama. Crna rijeka tri puta ponire i ponovo se javlja na površini. Posljednji njezin izvor nalazi se ispod istoimenog manastira. Čečevska rijeka je bogatija vodom, ima prostraniji sliv, vrelo joj je ispod Berima, i hrani se vodom i sa drugih izvora.
Najveći izvori na Mokroj Gori su: Zupče, Varaška klisura, Staro selo, Drijen, Golotin, Brnjak, Čečevo, Vrelo, Savina Voda, Ajduk voda. Na svima je voda pogodna za piće.
Mokru goru obilježava bogatstvo podzemnih voda, koje cirkuliraju sustavom pukotina, različitih propusnih kapaciteta.
Sve vode na Mokroj Gori su iste kvalitete. Prema njihovim fizičkim, fizičkokemijskim, kemijskim i mikrobiološkim svojstvima spadaju u kategoriju nezagađenih površinskih voda.
Na prostoru Mokre Gore postije dva potencijalna zagađivača voda: bombardirani repetitori na Brankovom brdu i na Berimu.
Na Mokroj Gori se nalazi razvodnica (razvođe) crnomorskog i jadranskog slijeva. Ona ide linijom od ponora (uvora) Savine rijeke, preko Berima, Kapka, Kurilova, vijencem u selu Jabuka, zatim između sela Varage i Strmac i dalje preko Gluvaća. Jadranskom slijevu pripadaju tri rijeke Ibarskog Kolašina: Savina rijeka, Crepuljska rijeka i Strmačka rijeka.
Na Mokroj Gori, između vrhova Berima i Radopolja, iz krškog vrela izvire Savina reka, glavna ponornica Ibarskog Kolašina. Nakon nekoliko stotina metara toka ponire na mjestu zvanom Uvor (koji se nalazi na 1570 m n.v., sjeveroistočno od Jerebinja). Zanimljivo je kako se vodа iz Sаvine reke rаčvа i pojаvljuje nа dvije strаne. Dok jedаn krаk ove rijeke čini Crnu Reku, drugi se pojаvljuje nа sаsvim suprotnoj strаni u Metohijskom podgoru. Samo stotinjak metara od Sаvine reke nalazi se i malo jezero, ledenjačkog porijekla, gotovo prаvilnog kružnog oblika i znаtne dubine (više od 10 m, ovisno od dotoka vode od аtmosferskih pаdаlinа).
Sa Mokre Gore, iz vrela koja se nalaze u podnožju vapnenačke visoravni (površi), teku najveće pritoke akumulacijskog jezera Gazivode Gazivode: Crna, Brnjačka i Čečevska rijeka, bogate vodom cijele godine, zahvaljujući obilnim padalinama. Crna rijeka tri puta ponire i ponovo se javlja na površini. Posljednji njezin izvor nalazi se ispod istoimenog manastira. Čečevska rijeka je bogatija vodom, ima prostraniji sliv, vrelo joj je ispod Berima, i hrani se vodom i sa drugih izvora.
Najveći izvori na Mokroj Gori su: Zupče, Varaška klisura, Staro selo, Drijen, Golotin, Brnjak, Čečevo, Vrelo, Savina Voda, Ajduk voda. Na svima je voda pogodna za piće.
Mokru goru obilježava bogatstvo podzemnih voda, koje cirkuliraju sustavom pukotina, različitih propusnih kapaciteta.
Sve vode na Mokroj Gori su iste kvalitete. Prema njihovim fizičkim, fizičkokemijskim, kemijskim i mikrobiološkim svojstvima spadaju u kategoriju nezagađenih površinskih voda.
Na prostoru Mokre Gore postije dva potencijalna zagađivača voda: bombardirani repetitori na Brankovom brdu i na Berimu.
PRIRODA
Biljni svijet
Na Mokroj Gori uspjevaju razni tipovi jela i borova i endemičnog drveća: petoigličasti bor, bor krivulj, omorika i smreka (smrča). Bukva i hrast uspjevaju na većim površinama gde se obavlja njihova sječa. Grabove, jasenove i ljeskove šume su uglavnom na padinama, gde je zemljište vlažnije, pa postoje pogodni uvjeti za stvaranje hranjivih materija za biljke. Na padinama planine i brda prisutno je sitno raslinje: kleka, divlji glog, šiblje i ljeska. Postoje i pašnjaci. Obradivo zemljište se nalazi na krčevinama i proplancima prisojnih strana.
Hrast zauzima manje prostora na prisojnim stranama, bukva je osnovno drvo. Bukva raste do 1500 m nadmorske visine, a uz nju raste javor, jasika i breza. Na većoj nadmorskoj visini nazočbi su jela, smreka i bor, a u nižim predjelima mjestimice raste drijen (dren).
Planina je bogata raznovrsnim livadnim, šumskim i ljekovitim biljem (planinski šafran, visibaba, jaglac (jagorčevina)). Prisutne su mahovine i razne paprati.
Karakteristika ove planine je čuvena borovnica (preobraženski sabor i berba borovnica 19.VIII.).
Uvjeti na planini pogoduju rastu gljiva (pečuraka), a od poznatih su vrganj, lisičarka i smrčak.
Hrast zauzima manje prostora na prisojnim stranama, bukva je osnovno drvo. Bukva raste do 1500 m nadmorske visine, a uz nju raste javor, jasika i breza. Na većoj nadmorskoj visini nazočbi su jela, smreka i bor, a u nižim predjelima mjestimice raste drijen (dren).
Planina je bogata raznovrsnim livadnim, šumskim i ljekovitim biljem (planinski šafran, visibaba, jaglac (jagorčevina)). Prisutne su mahovine i razne paprati.
Karakteristika ove planine je čuvena borovnica (preobraženski sabor i berba borovnica 19.VIII.).
Uvjeti na planini pogoduju rastu gljiva (pečuraka), a od poznatih su vrganj, lisičarka i smrčak.
Životinjski svijet
Na planini obitavaju lisica, vuk, divlja svinja, medvjed, srna, jazavac, zec i divlja mačka. Na višm nadmorskim visinama (više od 1500 m) živi tetrijeb koji se može vidjeti najčešće u vreme parenja, između 20.IV i 10.V., kada se javlja karakterističnim zovom, opusti se, i može ga se dotaknuti gotovo rukama.
STANOVNIŠTVO I NASELJA
Kulturno-povijesna baština
U podnožju Mokre gore nalazi se manastiri Gorioc (na oko 560 m n.v.) i manastir Crna Reka (na oko 1000 m n.v.).
Tradicijske aktivnosti
Stočarstvo
Nekada su se na Mokroj Gori gajile ovce - mješavina pešterske i kosovske rase (soja, rude) i goveče - sitna planinska buša, male privredne vrijednosti. Konji su bili brdsko planinski, manjeg rasta, ali izdržljivi. Stočni fond je uništen tijekom Drugog svjetskog rata (tijekom dvije organizirane pljačke od strane okupatora i njihovih saveznika bailsta - prema nekim podacima opljačkano je oko 8000 grla stoke) i nikada nije obnovljen.
PROČITAJ VIŠE Sjenička ili pešterska ovca
Nekada su se na Mokroj Gori gajile ovce - mješavina pešterske i kosovske rase (soja, rude) i goveče - sitna planinska buša, male privredne vrijednosti. Konji su bili brdsko planinski, manjeg rasta, ali izdržljivi. Stočni fond je uništen tijekom Drugog svjetskog rata (tijekom dvije organizirane pljačke od strane okupatora i njihovih saveznika bailsta - prema nekim podacima opljačkano je oko 8000 grla stoke) i nikada nije obnovljen.
PROČITAJ VIŠE Sjenička ili pešterska ovca
Turizam
|
Mokra Gora je idealna za ljubitelje avanture jer posjeduje staze pogodne kako za pješačenje i upoznavanje prirode tako i za ekstremne sportove, planinarenje, biciklizam, paraglajding i sl.
Atraktivna je berba borovnica, koja ovdje počinje nakog druge polovice 6. mjeseca. |
Po planini i po kraju
IBARSKI KOLAŠIN
Ibarski Kolašin (odn. Stari Kolašin) je geografska regija u dolini gornjeg toka Ibra između planina Rogozne i Mokre Gore, Kosova i Ribarićke klisure, koja ga odvaja od Štavice i rožajskog kraja. Ibarski Kolašin počinje od Ribarićke Klisure, tamo gdje Ibar naglo skreće iz sjeveroistočnog u jugoistočni pravac, a završava se kod sela Čabre na ušću Jagnjeničke reke.
|
Ibarski Kolašin je naziv za područje koje se proteže uz rjieku Ibar, na sjeveru Kosova i na jugu Raške oblasti u Srbiji. Najveće mjesto u Ibarskom Kolašinu je Zubin Potok, a veća sela su Ugljare, Zupče, Gazivode, Čečevo, Velji Breg, Brnjak, Oklace i Ribariće. Stanovništvo iz Oklaca je mahom naseljavano iz Crne Gore, iz mjesta Kuči. Iz Oklaca i Brnjaka su se ljudi uglavnom selili u Smederevo, Kraljevo ili Kragujevac. Oklace ima zaseoke Staniće, Jankoviće, Kovačeviće, Dobriće...
U dolini Ibra, na prostoru Ibarskog Kolašina, krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina 20. stoljeća izgrađena je brana i formirana akumulacija Jezero Gazivode u okviru Sustava Ibar - Lepenac, koji je trebao opskrbljivati kosovsku kotlinu vodom, kojom bi se navodnjavala polja sve do grada Uroševca. Drugi dio sustava, jezero Lepenac nije realiziran, ali su kanali ovog sustava bili izgrađeni sve do Prištine. Vodom iz Jezera Gazivode opskrbljuju se Zubin Potok, Kosovska Mitrovica, Zvečan, Vučitrn i okolna naselja. Njegovom izgradnjom raseljena su sela u dolini Ibra, od Ribarića do Zubinog Potoka. Od toga vremenskog razdoblja počelo je intenzivnije iseljavanje stanovništva Ibarskog Kolašina. Za Ibarski Kolašin ranije se upotrebljavao naziv Stari Kolašin. Stanovnici Ibarskog Kolašina zovu se Kolašinci. Najpoznatiji Kolašinac je pisac Grigorije Božović, rođen u selu Pridvorica, blizu Zubinog Potoka. Najstarija škola u ovome kraju osnovana je prije 150 godina u Manastiru Duboki Potok. |
Doživi Ibarski Kolašin
Datum objave: 16.1.2017. Autor: Ibarski Kolašin Opis: (Subtitles available in Serbian English and Albanian Language) (Scroll down for description in Serbian, English and Albanian language) "Doživi Ibarski Kolašin" je kratka filmska reportaža o prirodnim lepotama i turističkim atrakcijama u Ibarskom Kolašinu, tj. opštini Zubin Potok. Ibarski Kolašin se nalazi na krajnjem severozapadu Kosova i predstavlja neotrkiveni biser aktivnog turizma na Balkanu. Više o Ibarskom Kolašinu je dostupno na www.ibarski-kolasin.org. Film je urađen u okviru projekta "Hajde da radimo turizam zajedno" koji je realizovan od strane Instituta za teritorijalni ekonomski razvoj (InTER) a finansiran od strane Ambasade Finske na Kosovu. Projekat je implementiran tokom 2016. godine. Film je realizovao RTV Mir iz Leposavića u saradnji sa InTER-om i volonterima Outdoor In-a kojima se ovim putem nesebično zahvaljujemo. Spremite se za avanturu i doživite Ibarski Kolašin! |
Ibar
|
Ibar je rijeka u južnom dijelu Srbije, sjevernom dijelu Kosova i istočnom dijelu Crne Gore, ukupne dužine 276 km. Površina sliva iznosi 8.059 km² Pripada crnomorskom slivu.
Izvire jakim vrelom ispod planine Hajla u istočnoj Crnoj Gori, 10 km uzvodno od Rožaja. Teče istočno do Kosovske Mitrovice na Kosovu. Na 24 km uzvodno od Kosovske Mitrovice na Ibru je izgrađena brana koja je formirala umjetno jezero Gazivode. U Kosovskoj Mitrovici se u Ibar ulijeva rijeka Sitnica, i odavdje se Ibar okreće na sjever. Odavdje Ibar ide uglavnom uskim klisurama s izuzetkom nešto širih kotlina u okolici Zvečana, Leposavića, Raške i Baljevca. Tu je Ibar iskopao prirodni put između Kosovske nizine i juga Srbije. Tu prolazi željeznička pruga kao i magistrala koja je po ovoj rijeci i dobila ime. Ibar se kod Kraljeva ulijeva u Zapadnu Moravu i njezina je najveća pritoka. Važnije pritoke Ibra su: Raška i Studenica sa lijeve, a Sitnica i Jošanica s desne strane. Veća naselja kroz koja Ibar protječe su: Rožaje, Ribariće, Zubin Potok, Kosovska Mitrovica, Zvečan, Leposavić, Raška, Baljevac, Ušće, Bogutovac, Mataruška Banja i Kraljevo. |
Fotografije kanjona Ibra, između Rožaja i Brodareva
|
Gazivode
|
Jezero Gazivode je umjetno jezero nastalo pregrađivanjem rijeke Ibar u njezinom gornjem toku. Nalazi se na području općina Zubin Potok, na sjeveru Kosova i Tutin, u jugozapadnoj Srbiji. Dužine je 24 kilometara, a visina brane je 107 metara. Brana je izgrađena od prirodnih materijala (kamenja, zemlje i gline) i kao takva jedna je od najvećih u Europi. Osnovna namjena ove brane je navodnjavanje Kosovske nizine, ali ima i manju hidrocentralu koja se nalazi u istoimenom mjestu.
Beogradska tvrtka Hidrogradnja je od 1973 - 1977. godine, na području sela Gazivode podigla jednu od najvećih brana s glinenim temeljem u Europi. Iznad jezera se prostiru planine Mokra Gora i Rogozna. Jezero je dužine 24 kilometara, visina brane je 107 metara, u temelju (osnovi) je široka 460, a duga 408 metara. Osnovna namjena ovog jezera je navodnjavanje Kosovske nizine, ali ima i manju hidrocentralu koja se nalazi u istoimenom mjestu. kanalima se voda iz Gazivoda odvodi do Gračaničkog jezera i koristi se za opkrbu grada Prištine. Voda iz ovog hidrosustava je takođe korištena za neophodno rashlađivanje u TE Obilić. Iako pored jezera nema ugostiteljskih objekata, ono je dosta posjećeno. Na njegovoj obali uređena je plaža, a tijekom cijele godine ima mnoštvo ribiča jer je izuzetno bogato ribom. Ljeti dolaze i kupači iz obližnjih sela te mjesta, Zubinog Potoka, Kosovske Mitrovice, Novog Pazara i dr. Hidrografija jezera Vrsta jezera: umjetno (veštačko), akumulacijsko Površina: 11,9 km² Volumen: 0.38 km³ Aps. visina: 694 m Dužina: 24 km Dubina: 105 m |
Jezero Gazivode
Izvor: Wikipedija, Autor: Bobik |
Manastir Crna reka
|
Манастир Црна Река (Тутин) // Crna Reka Monastery (Tutin)
Datum objave: 8.7.2021. Autor: Заборављени коријени Opis: Мокра Гора у својим њедрима већ вијековима чува испосничку тајну, скривену од вјетрова и од људи. Цркву, приљубљену уз стијене, земљом "река" грли, а небом кишне капи умивају. Зидови, молитвеним сузама натопљени, сачуваше трагове великих подвижника који на пут свој ка Господу кренуше мостом Црне Реке. У таквој светињи и духовном благостању морала је замирисати и ружа из најљепше баште Божије. Ту међу стијенама почивају мошти великог чудотворца и светитеља - Светог Петра Коришког. У документарном филму "Манастир Црна Река" гледајте: 0:00 УВОД 00:21 МАНАСТИР 01:54 СВЕТИ ПЕТАР КОРИШКИ 03:41 СВЈЕДОЧАНСТВО ИСЦЈЕЉЕЊА 05:18 ОСНИВАЊЕ И ИСТОРИЈА 06:10 СВЕТИ ЈОАНИКИЈЕ ДЕВИЧКИ 08:41 МОШТИ СТЕФАНА ПРВОВЕНЧАНОГ 09:07 НОВИЈА ИСТОРИЈА 10:40 МОНАХ ХАРИТОН 11:30 ЗДАЊА И ФРЕСКЕ 13:03 ПЈЕСМА ПРИЗРЕНСКИХ БОГОСЛОВА Аутор / сценарио / видео / монтажа: Драган Радовић Лектор / наратор: Анђела Плакаловић |
Манастир Црна Река
Datum objave: 12.7.2021. Autor: Телевизија Храм |
Манастир Црна Река, први део
Datum objave: 28.12.2021. Autor: Телевизија Храм |
METOHIJSKA ZAVALA / RRAFSHI I DUKAGJINIT
Metohijska zavala (kotlina), alb. Rrafshi i Dukagjinit
Pogled s obronaka Rusolije na Metohijsku zavalu, na albanskom Rrafshi i Dukagjinit, i jugozapadni rub Mokre gore. |
Praktično
AKTIVNOSTI
Pješačenje i planinarenje
|
Na Mokroj gori nalazi se planinarski dom "Pogled", kojime upravlja PD „Sandžak“ iz Novog Pazara. Sagrađen je na proplanku, kojega mještani zovu Bunarevi, u podnožju vrha Pogled. Od doma do vrha ima 3 do 4 sata uspona. Na proplanku se nalazi izvor vode.
Markirana staza od planinarskog doma prema najvišim vrhovima Mokre gore, prolazi preko područja Kosov ravan, prolazi kroz visoku šumu jele i smreke, livade obrasle molikom, potom izlazi na njezine sjeverne padine i Zogića stanove. Iznad Zokića stanova od staze za vrh Pogled odvaja se staza (desno) za vrh Beleg. Staza prema vrhu vodi do prijevoja na grebenu, gdje nakon prelaska prijevoja zavija naglo ulijevo. Do vrha ima još oko 70-ak metara visinske razlike. 
|
PLANINA MOKRA GORA
Letnji uspon na vrh Pogled - planinarenje Autor: Slobodan Stefanović |
|
PLANINA MOKRA GORA Istočni Mojstir - vrh Ledenice
Datum objave: 8.8.2020. Autor: Slobodan Stefanovic Opis: Planinarski klub ,,ERA,, iz Užica je u periodu od 25. do 31. jula 2020. godine izveo planinarsku akciju na planinama Peštera: Vranjača, Jarut, Hum, Krstača i Žilindar u trajanju od 5 dana sa usponima na njihove najviše vrhove i 2 dana na planini Mokra Gora (Mojstir). 6. dan – 30. jul (četvrtak): Polazak iz Istočnog Mojstira na uspon u ranim jutarnjim časovima prema vrhu Ledenice (1801 m) preko Debelog brda i kroz dugi Poljanski do. Pre samog izlaska na vrh smo obišli pećinu Ledenicu. Staza je bila duga 24,5 km sa usponom od 1140 metara i isto toliko pri spuštanju. Povratak na početnu tačku u popodnevnim časovima. Noćenje u šatorima. |
PLANINA MOKRA GORA Istočni Mojstir - Ponor - Klinski vrh - Paljevine
Datum objave: 8.8.2020. Datum objave: Slobodan Stefanovic Opis: Planinarski klub ,,ERA,, iz Užica je u periodu od 25. do 31. jula 2020. godine izveo planinarsku akciju na planinama Peštera: Vranjača, Jarut, Hum, Krstača i Žilindar u trajanju od 5 dana sa usponima na njihove najviše vrhove i 2 dana na planini Mokra Gora (Mojstir). 7. dan – 31. jul (petak): U jutarnjim satima, prelazak vozilima iz Istočnog Mojstira kroz zaseok Vranići do mesta Kocki krš i nastavak peške putem ispod Paljevina preko Ponora do Klinskog vrha. Povratak na početnu tačku preko Paljevina. Staza je bila duga 11,5 km sa usponom od 580 metara i isto toliko pri spuštanju. Povratak do našeg kampa pored škole u Istočnom Mojstiru, spremanje stvari i nakon vožnje preko Novog Pazara i Sjenice, stiže se u Užice u ranim večernjim časovima. |
PLANINA MOKRA GORA
Zimski uspon na vrh Pogled - planinarenje Autor: Slobodan Stefanović |
Penjaštvo i alpinizam
|
Viseći most od kog zastaje dah | Jelena Đukić na via ferrata Berim | Kosovo | Izazovi avanturu
Datum objave: 27.9.2020. Autor: Izazovi Avanturu Opis: Viseći most od kog zastaje dah | Jelena Đukić na via ferrata Berim | Kosovo | Izazovi avanturu Ovu avanturu će da pamte i Radovan Kovač ali i Jelena Đukić naša poznata glumica koju ste do sada mogli da gledate u nizu domaćih serija (Istine i Laži, Urgentni Centar, Igra Sudbine, Nemanjići). Radovan i Jelena su se ove nedelje uputili na Kosovo i Metohiju, gde se nalazi viseći most na 1700 m nadmorske visine. Najveći problem za Jelenu je bio njen strah od visine što je i logično ukoliko pogledate kako izgleda via ferrata na steni Berim. Ukoliko zelite da I Vi dozivite ovakvu avanturu, posetite stranicu: http://www.ibarski-kolasin.org Kontakt email: izazoviavanturu@gmail.com |
Hello Berim! Via Ferrata (Mokra Gora, Ibarski Kolašin)
Datum objave: 16.6.2019. Autor: NNELE Opis: Uzbudljiva penjačka avantura Via Ferrata na stenama Berima na Mokroj gori u opštini Zubin Potok. |
BORAVAK
|
Granični prijelaz Kula/Kulla nalazi se između planina Žljeba i Mokre gore na prometnici Rožaje-Peć, na nadmorskoj visini od 1250 metara. S radom je počeo 14.02.2000. godine.
|
IZVORI I LITERATURA
Reference
[1] Wikipedija - Mokra gora (planina)
[2] Wikipedija - Jezero Gazivode
[3] Planine Srbije - Mokra gora
[2] Wikipedija - Jezero Gazivode
[3] Planine Srbije - Mokra gora
Literatura
STOJANOVIĆ, Miljana; Ibarski Kolašin - priroda i tradicijska kultura, Zbornik radova, Centar za naučna istraživanja SANU i Univerziteta u Kragujevcu, Kragujevac, Beograd, 2009. ISBN 978-86-81037-24-9.
VUČINIĆ, Srđan; Lepote i znamenitosti Ibarskog Kolašina, J.P. „Stari Kolašin“, Zubin Potok, 2008.
SELMANAJ, Albina: Mokna mountains: the hidden beauty of western Kosovo. Prishtina Insight, 13.8.2020.
VUČINIĆ, Srđan; Lepote i znamenitosti Ibarskog Kolašina, J.P. „Stari Kolašin“, Zubin Potok, 2008.
SELMANAJ, Albina: Mokna mountains: the hidden beauty of western Kosovo. Prishtina Insight, 13.8.2020.
Vanjske poveznice i adrese
Ibarski Kolašin - priroda i tradicijska kultura
AUTORICA: Miljana Stojanović Zbornik radova Izdavač: SANU i Univerzitet u Kragujevcu Mjesto i vrijeme i mjesto: Kragujevac, 2009. Broj stranica: 212 Opis; Knjiga koja predstavlja zbornik radova istraživača Balkanološkog instituta SANU o karakteristikama i pričama iz Ibarskog Kolašina. Radovi su nastali sabiranjem velikog broja naučnih radova raznih autora kao i sabiranjem velikog broja iskaza meštana Ibarskog Kolašina. Glavni urednik ovog izdanja je Dr Miljana Stojanović, dok su ostali autori Miloš Luković, Biljana Sikimić, Svetlana Ćirković i Smiljana Đorđević. Rad istraživača je započet 2001. godine i imao je nekoliko ciklusa. Zahvaljujući posredništvu dr Miljane Stojanović, istraživački tim Balkanološkog instituta SANU uspostavio je saradnju sa Skupštinom opštine Zubin Potok, kojoj se pridružio i Dom zdravlja u Zubinom Potoku. Tako je organizovan terenski rad istraživača i to u decembru 2004., maju 2005. i julu 2006. godine. Knjiga je podeljena na više poglavlja i svako od njih je uredio drugi autor: - Priroda Ibarskog Kolašina - Miljana Stojanović - Saobraćajne i privredne veze Ibarskog Kolašina sa susednim oblastima u prošlosti - Miloš Luković - Svakodnevni život u Ibarskom Kolašinu - Biljana Sikimić - Izdajnik ili zakasneli junak - pričanja o Vuku Brankoviću u Ibarskom Kolašinu - Smiljana Đorđević - Ibarski Kolašin pre 110 godina: beleške u "Carigradskom glasniku" - Biljana Sikimić (priredila) |
Moj Kolašin
Priče i putopisi iz starog Kolašina AUTOR: Grigorije Božović Izdavač: Novi svet, Priština PRIČE I PUTOPISI... Stari Kolašin (39)... Knez, Ukletva, Rob nezarobljen, Ljuta pravoslavka, Pustošna devojka, Kolašinska kneginja, Ram-Ljutan... Predgovor Dragiša BOJOVIĆ, Bio-bibliografska skica G.B. (dr Milenko Jevtović) Ćirilica, 386 str. |
Stari Kolašin kroz vekove
AUTOR: Budimir Budo Vučinić Izdavač: Udruženje pisaca "Poeta" ISBN: 978-86-86863-27-0 Pismo: ćirilica Broj stranica: 255 |
|
