---

SJEVEROISTOČNI POJAS DINARSKOG GORJA > PLANINE SREDNJE I ISTOČNE BOSNE > PLANINE ISTOČNE BOSNE > Javor (istočna Bosna)
Država: Bosna i Hercegovina
Najviši vrh: Veliki Žep, 1537 m
​Koordinate najvišeg vrha: 44.0632, 19.0297

O PLANINI VODIČ PRAKTIČNO

O planini

Uvod

Ime planine, etimologija

Geografija/zemljopis planine

Reljef planine

Geologija planine

Vrhovi

Reljefni i ostali oblici u prostoru

Klima

Hidrologija – vode (rijeke i jezera)

Priroda

Prirodna baština

Biljni svijet - flora

Životinjski svijet - fauna

Zaštita prirode i ekologija

Stanovništvo i naselja

Povijesni / historijski pregled

Kulturno-povijesna baština

Tradicionalne aktivnosti i narodna baština

Tradicionalna gastronomija – jela i pića

Turizam

Priče iz planine …

Vodič po planini i kraju

Praktične informacije

Aktivnosti

Kada boraviti u planini?

Pješačenje i planinarenje

Slobodno penjanje i alpinizam

Biciklizam – brdski i klasični

Aktivnosti na vodi

Aktivnosti u zraku

Boravak u planini i kraju

Pristupi planini

Smještaj

Ugostiteljski objekti i usluge

Vremenska situacija / Vremenske prilike

Prometna situacija / Saobraćajne prilike

Upozorenja i sigurnost u planini

Izvori

Uvod

---

Javor je dominantni planinski masiv koji se proteže u istočnim dijelovima Bosne. To je preko 30 km duga i oko 15 km široka planina na razvođu Bosne i Drine u istočnoj Bosni. Pruža se u dinarskom smjeru između potoka Varošnice i Repušnice na sjeverozapadu, potoka Štedrića i udoline Podžeplje na jugoistoku, Studenog Jadra, Drinjače i njene pritoke Tišće na sjeveroistoku i rječice Stupčanica i Žepa na jugozapadu. 
U sjeverozapadnom dijelu najviši su vrhovi Debelo brdo (1309 m), Javorovo brdo (1344 m) i Igrište (1406 m), a u sjeveroistonom Strug (1343 m) i Vranji kamen (1313 m); u jugoistočnom dijelu diže se najviši vrh cijelog masiva Veliki Žep (1537 m).
Administrativno se nalazi na prostoru općina: Srebrenica, Han-Pijesak, Vlasenica i Kladanj. ​Han Pijesak se praktično nalazi u podnožju ove planine na 1000-1100 metara nadmorske visine.
Geološki je heterogena. Veći dio planine građen je od krednih vapnenaca, vapnenačkih škriljevaca i lapora, a manji od jurskih vapnenaca, lapora, pješčenjaka, škriljevaca i konglomerata. Vapnenci dominiraju središnjim dijelom planine, 
pješčenjaci, rožnjaci i glinenci (glinci) južnim i jugozapadnim, a vapnenci-rožnjaci sjevernim i sjeveroistočnim.
Zbog iskorištavanja bujne crnogorične i listopadne šume bila je sagrađena željeznička pruga Zavidovići - Han Pijesak - Kusače.
Preko Javorka vodi cesta Sarajevo-Vlasenica-Zvornik, a njegovim sjeveroistočnim podnožjem cesta Vlasenica-Srebrenica.
U selu Žepa, u dolini istoimene rijeke, nalazi se stari kameni most, poznat po pripovijetki Ive Andrića.

IZVOR  JOKANOVIĆ, Milan: Javor. Članak. Enciklopedija Jugoslavije. Svezak 4, str. 474. Zagreb, 1960.

Uvećaj kartu

Položaj planine Javor
Detalj stare topografske karte izvornog mjerila 1:300.000

ENGLISH SUMMARY: Javor (Eastern Bosnia)

-

-

HAN PIJESAK Javor (istočna Bosna)

ŠTO VRIJEDI VIDJETI I POSJETITI​​:

Klikom na logo direktno pronađi smještaj na širem području ove planine
Search directly for accommodation in the vicinity of this mountain

Oglašavajte ovdje:

• lokalnu ponudu,
• usluge i servise
• smještaj
• gastronomsku ponudu
• lokalne proizvode
• turističku ponudu
• aktivnosti na otvorenom i dr.

Planina Javor
Šumoviti obronci planine Javor, južno od gradića Vlasenice. Javor je dominantni planinski masiv na ovome dijelu istočne Bosne i nalazi se na teritorijima općina Srebrenica, Han Pijesak i Vlasenica. Najviši vrh Javora je Veliki Žep (1537 m).

ZEMLJOPIS / GEOGRAFIJA

---

Prostorni pogled na Javor (istočna Bosna) iz smjera juga
Izvor: Google Earth, 2022.

Priče iz planine

---

​Sama ispod Javor planine,iako ima 70 godina bavi se stočarstvom i zemljoradnjom
Autor: Bosanska Sehara   Datum objave: 30.1.2021.
Opis. Na obroncima Javor planine u zaseoku gdje su samo dvije žene baba radi sve vrste stočarskih i poljoprivrednih poslova,Uporna i vrijedna starica ne odustaje od svoje Grude..
(Miloševići-Vlasenica)

Po planini i po kraju

Vlasenica

Plan grada Vlasenice

Karta općine Vlasenica

Općina Vlasenica - Karta planinarskih staza

IGRIŠTA

JAVOR Tradicionalni pohod u Pjenovac 2014 - planinarenje
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 2.2.2014.
Opis videa:
Od 1. do 2.februara 2014. godine, Planinarsko-ekološko društvo ,,Acer,, iz Vlasenice (Republika Srpska) je organizovalo tradicionalni pohod na planini Javor od mesta Pećina, preko Debelog brda, Ponora, Podkozlovače i Mrkova do Pjenovca. U ovoj akciji je uzelo učešće preko 500 planinara iz Republike Srpske, Federacije BiH, Srbije, Hrvatske i Makedonije.

POHOD U PJENOVAC 2015 - PED ACER iz Vlasenice - planinarenje
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 4.2.2015.
Opis videa:
U znak zahvalnosti, ovaj video snimak smo posvetili dragim prijateljima planinarima iz PED ,,ACER,, iz Vlasenice.
Tradicionalnu sportsko-turističku manifestaciju "Pohod na Pjenovac" je u nedelju 01. februara 2015. godine organizovalo Planinarsko-ekološko društvo "Acer" iz Vlasenice. Ovo je jedna od najmasovnijih planinarskih akcija u R. Srpskoj.
Planinarski klub ,,Era,, iz Užica je na poziv Planinarsko-ekološkog društva ,,Acer,, iz Vlasenice, učestvovao u ovoj akciji Pešačenje je bilo preko najlepših delova Javor planine. Išlo se stazom preko Debelog brda, Igrišta, Podkozlovače, pored reke Bjesnice, preko Mrkova do Pjenovca uz usputne kraće odmore. Domaćini su na kraju ture duge 15 km za sve učesnike organizovali ručak i povratak autobusima od Pjenovca do Vlasenice. 

VELIKI ŽEP

Uspon na Vrh Veliki Žep iz sela Rijeka
Selo Rijeka nalazi se na južnom podnožju najvišeg vrha Javora. Uspon kreće iz njegova zaselka Kreštalice (970 m n.v.). Kreće se južnim padinama planine do prijevoja između Malog i Velikog Žepa. S prijevoja se uspinje na Veliki Žep (1537 m) najviši vrh planine Javor. S vrha postoji opcija silaska u smjeru istoka u selo Podžeplje (928 m). 
Dužina ture Rijeka-Veliki Žep-Podžeplje je oko 9 km.
IZVOR  Javor (Veliki Žep, 1537 m/m) Devetak (Bezdanica, 1424 m/m) i Sušica (Crvene stijene, 1244 m/m) 08 - 11. novembar 2013.​ PD "Pobeda" Beograd ​

Praktično

IZVORI I LITERATURA

---

KAPOVIĆ SOLOMUN, Marijana; EREMIJA, Saša: Zemljišta Javor planine. Univerzitet U Banjoj Luci, Šumarski Fakultet. Banja Luka, 2017. (PDF)

• Sažetak; Planina Javor se nalazi u istočnom dijelu Bosne i Hercegovine, između opština Vlasenica, Han Pijesak (Republika Srpska) i Kladanj (Federacija Bosne i Hercegovine). Pravac pružanja masiva je sjeverozapad–jugoistok, a najveći vrh je Veliki Žep, sa 1537 m n. v. Područje je geološki heterogeno. Centralnim dijelom dominiraju krečnjaci, južne i jugozapadne padine pokrivaju pješčari, rožnjaci i glinci, a sjeverne i sjeveroistočne krečnjaci – rožnjaci. Lokalno ima laporaca, jezerskih sedimenata i peridotita. Јаvor karakteriše planinska klima sa kontinentalnim uticajem. Vrijednost srednje godišnje temperature na donjoj granici rasprostranjenja iznosi 6,2°C, a na gornjoj granici visinskog pojasa 3,8°C. U vegetacionom periodu padne prosječno 583 mm padavina odnosno 57,7%. Prema veličini godišnjeg klimatskog indeksa, dominira jako humidna klima, koja sa povećanjem nadmorske visine postaje perhumidna. Najveći dio masiva Javor pokrivaju klimatogene šume bukve i jele sa smrčom (Piceo – Abieti – Fagetum, Stef., et al., 1983). Izdvojeni su sljedeći tipovi zemljišta: crnica, ranker, eutrično smeđe zemljište, kiselo smeđe zemljište, smeđe zemljište na krečnjaku, podzol, brunipodzol i ilimerizovano zemljište. Na krečnjacima domiraju crnica i smeđe zemljište. Crnice su dobro razvijene, varijabilne dubine, strukturirane i humozne. Na grebenima i strmim padinama su ugrožene od erozije. Smeđe krečnjačko zemljište je srednje duboko, najčešće dobro obezbijeđeno humusom, a produktivnost mu je određena dubinom, stepenom stjenovitosti i kamenitosti. Kiselo smeđe zemljište je dominantan tip zemljišta na silikatima. Srednje je duboko do duboko, sa ilovastom teksturom i stabilnom sferoidnom strukturom koje obezbjeđuju povoljan vodno–vazdušni režim. Eutrični kambisol je lokalno rasprostranjen, srednje dubine i dobre humoznosti, uz teksturu koja varira u zavisnosti od supstrata. Podzoli se javljaju lokalno u Partizan polju, dobro su razvijeni, pjeskoviti, kiseli i veoma siromašni. Brunipodzoli se razvijaju u uslovima manje kiselosti supstrata i manje su siromašni od podzola. Ilimerizovano zemljište je razvijeno na krečnjačkoj i silikatnoj podlozi. Veoma je duboko, teksturno diferencirano i obezbijeđeno humusom. Zahvaljujući dubini u uslovima planinske klime, luvisol je veoma produktivno zemljište, na kojem su rasprostranjene visoke šume bukve, jele i smrče; šume jele i smrče, te šume bukve dobrog kvaliteta.

KAPOVIĆ, Marijana: Šumska zemljišta planine Javor u Republici Srpskoj. Doktorska disertacija odbranjena na Šumarskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Beograd, 2013. (PDF)

• Sažetak; U disertaciji su prikazana šumska zemljišta Javor planine u Republici Srpskoj, a na bazi terenskih i laboratorijskih istraživanja osnovnih fizičkih i hemijskih osobina. Planina Javor se nalazi u istočnom dijelu Republike Srpske izmeñu opština Vlasenica, Han Pijesak i Kladanj (Federacija BiH). Pravac pružanja masiva Javor jeste sjeverozapad – jugoistok, a najveći vrh je Veliki Žep 1537 mn.v. Geološki je heterogeno, centralnim dijelom dominiraju krečnjaci, južne i jugozapadne padine pokrivaju pješčari, rožnjaci i glinci, sjeverne i sjeveroistočne krečnjaci – rožnjaci. Lokalno ima laporaca, jezerskih sedimenata i peridotita. Područje ima obilježja planinske klime sa kontinentalnim uticajem. Vrijednost srednje godišnje temperature na donjoj granici rasprostranjenja iznosi 6,2°C, a na gornjoj granici visinskog pojasa 3,8°C. U vegetacionom periodu padne prosječno 583 mm odnosno 57,7%. Prema veličini godišnjeg klimatskog indeksa dominira jako humidna klima, sa povećanjem visine postaje perhumidna. Najveći dio masiva Javor pokrivaju šume bukve i jele sa smrčom (Piceo – Abieti – Fagetum, Stef., et al. 1983). Izdvojeni su sledeći tipovi zemljišta: crnica, ranker, eutrično smeđe zemljište, kiselo smeđe zemljište, smeđe zemljište na krečnjaku, podzol, brunipodzol i ilimerizovano zemljište. Najrasprostranjeniji tipovi zemljišta na krečnjacima crnica i smeđe zemljište. Crnice su dobro razvijene, varijabilne dubine, struktuirane i humozne. Na grebenima, strmim padinama veoma su ugrožene od erozije. Smeđe krečnjačko zemljište je srednje duboko, najčešće dobro obezbijeđeno humusom, a produktivnost mu je određena dubinom, stepenom stjenovitosti i kamenitosti. Kiselo smeđe zemljište je dominantan tip zemljišta na silikatima Javora. Ovo je uglavnom srednje duboko do duboko zemljište. Humus je tipa moder. Ilovasta tekstura uz stabilnu sferoidnu strukturu obezbijeđuju povoljan vodno – vazdušni režim. Eutrični kambisol je lokalno rasprostranjen, srednje dubok, humozan. Tekstura mu varira u zavisnosti od supstrata. Podzoli se javljaju lokalno u Partizan polju. Ovo je duboko, pjeskovito i veoma siromašno zemljište. Brunipodzoli se razvijaju u uslovima manje kiselosti supstrata i manje su siromašni od podzola. Ilimerizovano zemljište je razvijeno na krečnjačkoj i silikatnoj podlozi...

KAPOVIĆ, Marijana: Klimatske karakteristike planine Javor u Republici Srpskoj,.Glasnik Šumarskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci, 2011, br.14, str. 29–41. 2011. (PDF)

• Sažetak; Rad analizira karakteristike klime planine Javor u Republici Srpskoj, odnosno promjene klimata sa povećanjem nadmorske visine od podnožja do vrha Veliki žep (1537 m/ n.v.). Cilj istraživanja je proizašao iz potrebe da se detaljnije utvrde karakteristike klime sa povećanjem nadmorske visine. Srednja godišnja temperatura na donjoj granici planinskog masiva je manja od 7,0°C, a na gornjoj granici visinskog pojasa iznosi 3,8°C. Prosječna godišnja količina padavina se kreće od 1002 mm (Han Pijesak) do 1120 mm (Vlasenica), a na svakih 100 metara količina padavina se povećava za oko 26 mm. U vegetacionom periodu padne oko 57% od ukupne godišnje količine padavina. Prema veličini godišnjeg klimatskog indeksa na čitavom području istraživanja, utvrđeno je prema metodu Thorntwaitte – Mattera da dominira jako humidna klima (tipa B4 ), koja se karakteriše vegetacijom visokih šuma. Prema bioklimatskoj klasifikaciji klime, po L a n gu, šume Javora su u svom klimatsko – fiziološkom optimumu. Masiv ima planinsku klimu, sa kontinentalnim uticajem sa istoka. Na 1000 m/n.v. vlada blaga kontinentalna – planinska klima, a iznad 1400 m kontinentalnost klime opada. 

MILADINOVIĆ, M.: Opšti tektonski sklop terena planina Javora i Devetaka u istočnoj Bosni. Geološki glasnik 16, Sarajevo, 1972.