|
|
SREDIŠNJI POJAS > POVRŠI I BRDA CRNE GORE I PROKLETIJE > PROKLETIJE / BJESHKËT E NEMUNA > Sjeveroistočni ogranak: Žljeb / Zhlebo - Rusolija / Rusolia
Države: Kosovo*, Crna Gora
Najviši vrh: Maja Rusolija / Maja e Rusolisë / Maja e Rusulisë / Ruselia, 2382 m (u dijelu izvora 2381 m)
Koordinate najvišeg vrha: 42.7498, 20.2456
Države: Kosovo*, Crna Gora
Najviši vrh: Maja Rusolija / Maja e Rusolisë / Maja e Rusulisë / Ruselia, 2382 m (u dijelu izvora 2381 m)
Koordinate najvišeg vrha: 42.7498, 20.2456
*Kosovo, službeno Republika Kosovo (alb.: Republika e Kosovës, srp.: Republika Kosovo / Република Косово), je djelomično priznata država u jugoistočnoj Europi. Neovisnost je proglašena 17.2.2008. Srbija, u čijem je sastavu Kosovo ranije bilo, odbija priznati Kosovo kao nezavisnu i suverenu državu iako je Briselskim sporazumom iz 2013. godine priznala njegove institucije. IZVOR Wikipedija
|
|
UvodPlanina Žljeb - Rusolija (ćir., Русолија-Жљеб; alb., Rusolia e Zhleb, Mali i Zhlebit, Bjeshka e Zhlepit, Bjeshka e Zhlebit) je smještena na prostoru između sjeverozapadnog Kosova i istočne Crne Gore (općina Rožaje) - većim svojim dijelom na području Kosova. Ona predstavlja dio sjeveroistočnog ogranka lanca masiva Prokletija, između masiva Hajle (Hajlë), Štedima (Shtedim) i Mokre Gore (Mokna). Na padinama planine Rusolije-Žljeba izvire rijeka Beli Drim (alb. Drini i Bardhë). Masiv Rusolija-Žljeb takođe zatvara jedan od istočnih dijelova Rugovske klisure. Na planini su dva visoka i dominantna vrha - viši je Rusolija (Rusulija; alb., Rusolia/Ruselia/Rusolisë/Rusulisë), visok 2382 metara, dok niži nosi ime Žljeb (alb., Zhlebit) i visok je 2365 metara. Rusolija je na nižim padinama prekrivena bujnim šumama te livadama i zaravnima bez visoke vegetacije, koje okružuju njezine vrhove.
Krajevi koji pripadaju i okružuju ovu planinu su: Rožajski kraj u Crnoj Gori te Rugova i Podgor na Kosovu. Sjevernim rubom planine prolazi magistralna prometnica koja povezuje Rožaje i Peć (Peja). Na toj se prometnici nalazi crnogorsko-kosovski granični prijelaz Kula (Kulina), odn. Kulla e Zhlebit ili kratko Kulla, na albanskom. Dio autora smatra Maju Rusoliju i Žljeb zasebnim planinama, jednako kao i južniju Sišku planinu (alb., Bjeshka e Cigës - dobila je ime po selu Sigë/Siga) s Hasanovim vrhom (alb., Maja e Hasanit). Ipak, one zajedno čine veću prilično homogenu planinsku masu, smještenu između područja Štedima na zapadu i Metohijske kotline (Dukagjin) na istoku, pa će do dajnjega sve one biti obrađene kao dio planine Žljeb-Rusolija - u njezinom u širem smislu. Također, neki autori i cijeli greben Štedima (Shtedim), od crnogorske granice sve do Peći, ubrajaju u masiv Žljeba. Pa se tako u literaturi često može pronaći podatak o tome kako prostor Žljeba seže čak do kanjona Pećke Bistrice, točnije, do Rugovske klisure. Pod imenom Bjeshka e Zhlepit / Bjeshka e Zhlebit (prev. Žljepska planina) lokalno stanovništvo naziva prostor koji obuhvaća ne samo greben Žljeba (mali i Zhlebit) već i planinske pašnjake i katunska naselja sjeveroistočno od prijevoja Kule (Kulina; 1786 m), koji se nalaze na grebenima Hasanaginog vrha i sežu sve do prijevoja između Ibrove litice i Belog krša (1785 m, KOORDINATE) iznad Sejnove, prijevoja koji razdvaja Žljeb od Suhe gore - isturenog grebena Mokre gore (Mokne). Ta su katunska naselja: Streočki stanovi (Stanishta e Stellcit), Lučanski stanovi (Stanishta e Llukes), Ljubuški stanovi (Stanishta e Lebushes) i dr. ENGLISH SUMMARY: Rusolija/Rusolia - Žljeb/Zhleb
- 
Naslovna fotografija
Pogled iz Štedimske doline prema grebenu Žljeba |
ŠTO VRIJEDI VIDJETI I POSJETITI:  Klikom na logo direktno pronađi smještaj na širem području ove planine Search directly for accommodation in the vicinity of this mountain Oglašavajte ovdje:
|
ZEMLJOPIS / GEOGRAFIJA
Rusolija - Žljeb, prostorni pogled iz smjera zapada
Izvor: Google Earth, 2022.
Izvor: Google Earth, 2022.
Rusolija - Žljeb, prostorni pogled iz smjera istoka
Izvor: Google Earth, 2022.
Izvor: Google Earth, 2022.
Vode
U istočnom podnožju planine izvire rijeka Bijeli Drin (alb. Drin i Bardhë).
STANOVNIŠTVO I NASELJA
Priče iz planine
Razgraničenje Crne Gore i Kosova 2015. godine
|
Predstavnici vlada Crne Gore i Kosova potpisali su krajem VIII. mjeseca 2015. godine u Beču Sporazum o razgraničenju Crne Gore i Kosova, kojime se utvrđuje granica između Crne Gore i Kosova, Već je sam prijedlog sporazuma izazvao negodovanje na obje strane. Na Kosovu su iskazali nezadovoljstvo jer novim sporazumom Kosovo gubi 8229 hektara. U vezi toga, kosovski stručnjaci tvrde: Titove granice su utvrđivane sa velikom pažnjom i na njima su radili najbolji kartografi toga vremena koristeći najkvalitetnije instrumente koje je takva institucija imala u Evropi. Mogućnost greške je bila nemoguća. U Crnoj Gori posebno je nezadovoljno stanovništvo rožajskog kraja, koji je ostao bez najpovoljnijih pristupa masivu planine Hajle (oko koje su razvijali mnoge turističke planove, uključjujući i zimski turizam) - neovisno o većem području koje je dobiveno na području Štedima i Žljeba.
Razgraničenje Crne Gore i Kosova 2015. godine
Crvena linija predstavlja staru, a plava novu granicu između Crne Gore i Kosova na području sjeveroistočnih Prokletija; izvorni članak na Ćemovsko.me - OTVORI |
ŽLJEPSKA PLANINA / BJESHKA E ZHLEBIT
|
Pod imenom Bjeshka e Zhlepit / Bjeshka e Zhlebit (prev. Žljepska planina) lokalno stanovništvo naziva prostor koji obuhvaća ne samo greben Žljeba (mali i Zhlebit) već i planinske pašnjake i područje katunskih naselja sjeveroistočno od prijevoja Kule (Kulina) i doline Lugina e Zhlebit, koji se nižu u smjeru Suve planine na Mokroj gori - to su Streočki stanovi (alb. Stanishta e Strellcit), Lučanski stanovi (alb. Stanishta e Llukes) i dr.
Žljepska planina, odn. Bjeshka e Zhlepit odn. Bjeshka e Zhlebit na albanskom, graniči s područjem četiri naselja Rožaje, Balotići (alb. Bollotiq), Plunci (alb. Pllucaj), Dacići (alb. Dacaj) i Kaluđerski Laz/Husovići (alb. Husaj), smještena na teritoriju Crne Gore. Na istoku je omeđena planinom Štedim, prema kojemu razdjelnica polazi od Rajkove stijene (Shkalla e Rajkut; Rajku je bio Albanac iz sela Dobuvik – njihov katun na Štedimu su Dubovički stanovi), preko grebena Jahirovih jama (alb. Gropat e Jahirit) do Maje Rusolije, ispod cestovnog mosta na planinskom potoku Žljebu (alb. ura e Zhlepit), uzbrdo litica Hamshori (Hom šur na topo-karti) do Sejnovske planine (alb. Bjeshka e Sejnova) te ponovno granica izlazi na Balotiće.
Na Žljepskoj planini nalaze se tri katunska naselja (pl. alb. stanishta), na koje tradicionalno izdižu Albanci iz općina Peć i Dečani (komuna Peje i komuna Deqan). Ta su periodična naselja: Stanet e Lebushes, Stanet e Llukes i Stanet e Strellcit. U ta tri naselja izdižu stanovnici desetak kosovskih sela. To su sela naselja Lebushe (srp. Ljubuša): Lebushe, Strellc, Poqeste, Kliqine, Raushiq, Doberdol, Rashiq, Prapaqan, selo naselja Lluka (srp. Luka): Lluka, i sela naselja Strellc: Strellc i Loxhe. Ovih 10 sela ima oko 15.000 stanovnika. Što se tiče administrativnih i katastarskih podataka, sve do poslije Drugog svjetskog rata područje je u potpunosti bilo pod upravom ovih kosovskih sela. Tako u Žljepskoj planini svaka lokacija ima albanski naziv, kule i grobovi imaju albanski naziv – više je od 30 albanskih grobova. Neki od albanskih naziva toponima u planini su: Kulla, Hani i Kulles, bunari i Kulles (bunar(i)-bunar), shpati i Kulles (shpat-padina), mali i Kulles, podi i Kulles (podi-planinska terasa, polica, visoravan), lugu i Kulles (lugu-korito, uvala), qafat, shpati i Bicaj, kerrshi i Tafilit (kerrshi-krš), kershi i Kamerit, kroni i Rame Hysenit (kroni-izvor), podi i Gjollave, Lendina e boronices (lendinë-ledina, travnjak, ugar; boronicë-borovnica), Lugu i Maxhupit, Lugu i Arushes, Livadhet e boronicave (livadhi-livada), Stanishta e Kuqit, Stanishta e Pejaneve, podet e Alise, podet e mshefta, Maja e Zeze (maja-vrh: zezë-crn), Stanishta e Kosuriqit, Varri i Shehidit (varr(i)-grob), Lugu i Lopeve, Lugu i Shtjerrave, Zhegina e Cenes (zhegina-brlog, jazbina), Shpella e Kosuriqit (shpella-špilja), Zhegina e Gjate, Shpati i Rosulise, Livadhi i Males, Podi i Zallit, Shpella e Livadhit te Males, Podi i Eger, Rosulia, Roga e Gjate, Oterget i dr. Žljepska planina je bila albansko vlasništvo prema tapijama (tur. tapija-potvrda o vlasništvu nad nekretninom), u kojem su pravo sudjelovanja imale 43 obitelji. Imala je svoj vlastiti kanun (običajno pravo), u kojem nije sudjelovao nitko izvan ovih 43 obitelji. I ovdašnje pašnjake u potpunosti su koristile samo ove 43 obitelji. Čak su njih svih 43 sudjelovale i u prodaji prava na planinu – kažu da je posljednji puta planina prodana Treski, pored Skopja (Makedonija), prije Drugog svjetskog rata. Nakon Drugog svjetskog rata, u sklopu agrarne reforme jugoslavenska vlast je donijela zakon po kojem je svaka obitelj koja je imala više od 20 hektara zemlje dobila svoju zemlju. Utvrđen je zemljišni maksimum između 20 i 35 hektara, uz uvjet da u roku od 20 godina agrarni subjekti ne mogu zemlju razdijeliti, prodati, dati pod zakup ili založiti. No, budući da su obitelji Žljeba imale mnogo hektara, jugoslavenski sustav im je oduzeo višak zemlje, a ostalo im je samo pravo na pašu i sječu drva - gdje je bilo potrebno plaćati porez za drva i stoku - dakle jedna država, jedan porez. Tako su, što se tiče poreza na stoku, stanovnici sela Doberdol smještenog u Metohijskoj ravnici, pašnjake na Žljepskoj planini plaćali u Peći i to je prihvatila općina Rožaje. Oni koji su izdizali u katune Stanet e Llukes i Stanet e Strellcit, uvijek su plaćali u Peći, a imali su pravo korištenja cijeloga Žljeba. U procesu rapada Jugoslavije javili su se problemi razgraničenja novoproglašenih država Crne Gore i Kosova, pri čemu su Albanci s Kosova nezadovoljni utvrđenom graničnom crtom, jer smatraju kako im prostor Žljepske planine pripada već generacijama (govore o najmanje 8 generacija). Također, ističu činjenicu da, za razliku od Kosovara, nitko iz četiri sela u rožajskoj općini u Crnoj Gori, koja su također većinski naseljena Albancima, nije koristio Žljepsku planinu za ispašu, a koja je prema novom prijedlogu razrganičenja pripala Crnoj Gori. Stariji stanovnici tvrde da su sada najnovijim prijedlozima razgraničenja, a u odnosu na graničnu liniju određenu 1974. godine, dijelovi Žljepske planine oduzeti albanskim stanovnicima s Kosova, onima koji su ih oduvijek koristili. Te 1974. godine je granica određena linijom: Kerrshi e Bollotiqit (Balotički krš) , Kroni i Rame Hysenit (izvor Rame Hysenit) , Breja e Bardhoshit, Kulla, Shpati i Kulles (Kulska padina), i Varri i Shehidit (Šehidsko groblje), Zhegina e Cenes, Podi i Eger, sve do qafa Ishtedim (Štedimski prijevoj) i do Jahirovih jama (Gropat e Jahirit). IZVOR Zeqir Uka: Bjeshka e Zhlepit, Zhlepi është bjeshka e jonë, të paktën 8 gjenerata para nesh. Opinione. Radio Kosova e Lire, 9.3.2018. |
Tradicionalno značenje riječi planina kod stočarskog stanovništva Prostor obrastao travom, obično u planinama, namijenjen ispaši (na planini je postavljen novi stan / koliba / bačija; tjerati stoku u planinu / zajedničku, zadružnu planinu) ili prostor s nastambama za pastire i stajama za stoku (katunima, stanovima) |
Kula (Kulina) / Kulla e Zhlebit (Kulla)
PRIJEVOJ KOORDINATE 42.7870, 20.2253 NADMORSKA VISINA 1795 m (prema drugim izvorima između 1780 i 1790 m)*
|
Prijevojem Kula prolazi prometnica koja povezuje grad Peć/Peja na sjeverozapadu Kosova s crnogorskim gradom Rožaje. To je jedina veza između Kosova i Crne Gore od Kosovskog rata 1999., jer je cestovna komunikacija preko Čakora u tome ratu prekinuta.
|
*Na starijim vojnim topografskim kartama uz prijevoj Kula upisana je nadmorska visina od 1795 m. Istovremeno, digitalne karte dostupne na internetu (Open Topo Map, Open Street Map), metodom očitanja izohipsi pokazuju nadmorsku visinu prijevoja između 1780 i 1790 metara.
|
GREBEN HASANAGINOG VRHA
Greben Hasan aginog vrha, od Kule (lijevo, dolje) do Sejmove (desno, gore), prostorni pogled iz smjera juga
Izvor: Google Earth, 2022.
Izvor: Google Earth, 2022.
Streočki stanovi (Stanet e Stellcit)
Lučanski stanovi (Stanet e Llukes)
Ljubuški stanovi (Stanet e Lebushes)
ŽLJEB / MALI I ZHLEBIT (ZHLEPIT)
NAJVIŠI VRH Maja e Zhlebit NADMORSKA VISINA 2365 m
Vrh Žljeb - pogled sa Maja Rusolije
|
Vrh Žljeb / Maja e Zhlebit (Zhleb) (2365 m) se nalazi na samoj granici Crne Gore i Kosova i jedan je od nekoliko vrhova koji čine masiv Žljeb-Rusolija (Zhleb e Rusolia). Niska vegetacija omogućuje laku orijentaciju pri kretanju, a pogled s vrha je impresivan.
Udolina Rusulijske (Rusolijske) ravnine (alb. Lugina e Rusolisë) odvaja greben Žljeba od grebena Rusolije. |
Rusolija - Žljeb, prostorni pogled na vršne grebene iz smjera sjeverozapada
Izvor: Google Earth, 2022.
Izvor: Google Earth, 2022.
Rusolija - Žljeb, prostorni pogled na vršne grebene iz smjera zapada
Izvor: Google Earth, 2022.
Izvor: Google Earth, 2022.
Žljeb (lijevo, u pozadini) i Maja Rusolija (desno), pogled sa Ahmice
RUSOLIJA / RUSOLIA
NAJVIŠI VRH Maja Rusolija / Maja e Rusolisë / Maja e Rusulisë / Ruselia NADMORSKA VISINA 2382 m (u dijelu izvora 2381 m) KOORDINATE 42.7498, 20.2456
Sjeverni obronci Maje Rusolije
Udolina između grebena Žljeba i Rusolije, zvana Rusulijske (Rusolijske) ravnine (alb. Lugina e Rusolisë), odvaja greben Žljeba od grebena Rusolije. Tom je udolinom olakšan pristup vrhu Maja Rusolija sa sjeverne strane, od sjevernog dijela visoravni Štedima ili pak od grebena Žljeba. |
PLANINA RUSOLIJA - MONTE NEGRO 29.06.2019
Datum objave: 2.7.2019. Autor: Mevludin Spahic HIKING NJERI - RUSOLIA
Datum objave: 29.9.2009; Autor: tosske Opis: Realizuar ne bjeshken e Rusolise nga Ekipi i RTV21 - Besart Galica (gazetar) dhe Kushtrim Kçiku (kameraman) |
Visoravan Štedima (v. Rusolije) / Rrafshnalten e Rusolise
Katun Štedim
|
Katuni na Štedimu
Stanet e Loxhes / Ljočki stanovi (Facebook stranica) Stanet e Gllogjanit / Glođanski stanovi Stanet e Dubovikut / Dubovički stanovi Dubovički se stanovi zapravo već nalaze na obroncima Rusolije-Žljeba, podno njegovog stijenovitog grebena, međutim često se promatraju (to čini i lokalno stanovništvo) kao dio Štedima jer se cijela Štedimska dolina i svi katuni na njoj smatraju dijelom Štedima. Ovaj se katun nalazi na državnom teritoriju Crne Gore. Stanet e Kryshecit / Kraljanski stanovi Baranski stanovi Stanet e Raushiqit /Raušićki stanovi Stanet e Leshanit / Lešanski stanovi Bojevići / Bojeviqi 
|
STEDIM Katun Stedim - Zljeb - Rusulija
Datum objave: 26.9.2017. Autor: Slobodan Stefanovic Opis: U okviru trodnevnog boravka 21-og planinara iz PK ,,ERA,, iz Užica na planinskom području Štedima, drugog dana je uspešno izvršen uspon na vrhove Žljeb (2365 m.n.v.) i Rusulija (2382 m.n.v.). Nezaboravno druženje sa prijateljima i domaćinima planinarima iz Rožaja (Kokan, Anisa, Ensar i Miho), zatim planinarima iz Novog Pazar (Enko) i Podgorice (Tanja). Vodič : Stefanović Slobodan. |
SIŠKA PLANINA / BJESHKA E CIGËS
Siška planina (alb., Bjeshka e Cigës) dobila je ime po selu Sigë/Siga.
MAJA E HASANIT / HASANOV VRH
|
HIKING NJERI - MAJA E HASANIT - RTV2
Datum objave: 16.6.2009; Autor: tosske Opis: Realizuar nga RTV21 - Besart Galica (Gazetar) dhe Kushtrim Kçiku (kameraman) |
|
This is Kosovo - Maja e Hasanit
Autor: IDEA Films Datum objave: 23.6.2021. Opis. This is Kosovo - Exploring the beauties of a small but wonderful country. See Kosovo‘s lush mountains, clear waters, historical cities, and other natural wonders - all from a new and fresh perspective. Enjoy Maja e Hasanit. |
|
Maja e Hasanit [Pamje nga Droni]
Autor: Explore With Agon Datum bjave: 9.3.2021. Opis. Drone and Insta360 One R footage of the Peak of Hasani in municipality of Peja in Kosovo. Video made by: Explore With Agon |
U PODNOŽJU PLANINE
Rrafshi i Dukagjinit / Metohijska kotlina
|
Burimi i Drinit të Bardhë Radac -Korrik-2016
Autor: Hysen S Zeqaj Datum objave: 20.9.2016. Opis. Republika e Kosovës - Shqipëri |
