|
|
PLANINE STAROG VLAHA I RAŠKE (SANDŽAKA) > STAROVLAŠKE PLANINE > Radočelo
Država: Srbija
Najviši vrh: Krivača, 1643 m
Koordinate najvišeg vrha: 43.4744, 20.4733
Država: Srbija
Najviši vrh: Krivača, 1643 m
Koordinate najvišeg vrha: 43.4744, 20.4733
|
|
UvodRadočelo (ćiril. Радочело) je srednje visoka planina u Srbiji, na lijevoj strani rijeke Ibra, oko 12 km zapadno od varošice Ušće, sjeverozapadno od gradića Raške, i jugoistočno od Ivanjice.
S jugozapadne, zapadne, sjeverne i sjeveroistočne strane planina je zaokružena dolinom rijeke Studenice, lijeve pritoke Ibra. Najviši greben Radočela pruža se smjerom sjeveroistok-jugozapad, od kojega se u smjeru doline Ibra, prema jugoistoku, i nad dolinama Kruševičke reke i Brvenice, niže nekoliko redova nižih grebena. Dolinama desnih pritoka Studenice i izvorišnih krakova Brvenice, lijeve pritoke Ibra raščlanjena je na dugačke i visoke kose i veća uzvišenja: Krivaču (1643 m), najviši vrh Radočela, na sjeverozapadu i Vrhove (1533 m) na jugozapadu. Na jugoistoku vrh Strmac (1054 m) i Rudno su krajnji vrhovi Radočela viši od 1000 metara nadmorske visine. U jugozapadnom dijelu se sastoji od gornjekarbonskih škriljevaca (škriljaca), u sjevernom dijelu od permskih pješčenjaka (peščara), a središnji dijelovi od peridotita i serpentina. Pretežito je obrasla šumom, mjestimice znatno prorijeđenom. Vrlo je bogata biljnim i životinjskim svijetom, kao i izvorskim vodama kojih ima posvuda. Također je bogata i borovnicama. Radočelo se, uz masiv Golije, nalazi u granicama prirodnog rezervata biosfere "Golija - Studenica". Zbog navedenih prirodnih uvjeta Radočelo ima odlične uvjete kao klimatsko lječilište. Od naselja Ušća na ibarskoj magistrali (između Kraljeva i Novog Pazara) vodi cesta dolinom rijeke Studenice do sjeveroistočne podgorine Radočela, na kojoj se nalazi i manastir Studenica (482 m n.v.), jedan od najznačajnijih srpskih manastira, zadužbina Stefana Nemanje, osnovan 1190. godine. Sjeverozapadno od vrha Krivača, uz rijeku Studenicu nalazi se selo Milići, nizvodno selo Brezova, pa manastir Studenica. Južno od masiva Radočela nalaze se Devići i Rudno kao rubna naselja općine Kraljevo. ENGLISH SUMMARY: RadočeloRadočelo (Serbian Cyrillic: Радочело) is a medium-high mountain in central Serbia, on the left side of the river Ibar, about 12 km west of the small town of Usće, northwest of the town of Raška, and southeast of Ivanjica. From the southwest, west, north and northeast, the mountain is encircled by the valley of the Studenica River, the left tributary of the Ibar. The highest ridge of Radočelo stretches in northeast-southwest direction, from which several rows of lower ridges spread in the direction of the Ibar valley, southeastwards, and above the valleys of Krusevička and Brvenica rivers. The valleys of the right tributaries of Studenica and the source branches of Brvenica, the left tributary of Ibar, divide Radočelo mountain into long and high slopes and higher elevations: Krivača (1643 m), the highest peak of Radočelo, in the northwest, and Vrhovi (1533 m) in the southwestern part of the mounatin. In the southwestern part it consists of upper Carboniferous shales, in the northern part it is made of Permian sandstone, and the central parts are made of peridotite and serpentine. It is mostly covered with forest, sometimes thinned out. It is very rich in flora and fauna as well as spring waters that are fund everywhere. It is also rich in blueberries. Along with the Golija massif, it is located within the boundaries of the nature reserve of the Golija - Studenica biosphere. Due to the above mentioned natural conditions, Radochello has excellent conditions as a possible health resort. From the settlement of Ušće on the Ibar highway (between Kraljevo and Novi Pazar), thr road runs along the Studenica river valley along the northeastern slopes of the Radočelo mountain, also passing by the Studenica Monastery (482 m above sea level), one of the most important Serbian monasteries, founded by Stefan Nemanja, founded in 1190. 
Položaj Radočela
Detalj stare topografske karte izvornog mjerila 1:300.000 Ime (Etimologija)Ime planine vjerojatno je izvedeno iz imena čelnika Radiča Postupovića, velmože Stefana Lazarevića, poznatog u narodnoj epskoj poeziji i kao Rade Oblačić ili pak Rajko od Rasine. Radič je u ranom 15. stoljeću iz utvrde Koznik (uz cestu Raška - Brus) kontrolirao oblast Rasinu, zajedno s ovim područjem duž rijeke Ibar. Cijela oblast oko grada Koznika naziva se Rasina, a Koznik se povezuje s Radičem Postupovićem jer mu je na Rasini despot Stefan 1405. godine izdao dvije povelje.
|
ŠTO VRIJEDI VIDJETI I POSJETITI:  Klikom na logotip Booking.com direktno pronađi smještaj u okolici Radočela
Oglašavajte ovdje:
|
Reljef Radočela
Podloga: Elastic Terrain 
Dolina rijeke Studenice, podno sela Kamenjani. U pozadini Radočelo.
|
Vrhovi na Radočelu
|
PRIRODA
Zaštićen prostor
Na prostoru planina Golije i Radočela ustanovljen je Park prirode Golija Uredbom Vlade Srbije u srpnju/julu 2001. godine i uvršten u I kategoriju zaštite kao prirodno dobro od izuzetnog značaja, na 75.183 ha (,"Službeni glasnik RS", br. 45/01). Na prijedlog Zavoda za zaštitu prirode Srbije, odbor MAB/UNESCO je u okviru Parka prirode od 75.183 ha proglasio rezervat biosfere "Golija-Studenica" na prostoru od 53.804 ha. Razlozi leže u ispunjavanju tri temeljne komplementarne funkcije: funkcije zaštite, funkcije razvoja i funkcije logističke podrške. |
STANOVNIŠTVO I NASELJA
Povijesni pregled
15. stoljeće
|
Područje uz rijeku Ibar, kao i prostor Radočela, kao dio oblasti Rasine, u ranom 15. stoljeću, iz utvrde Koznik (uz cestu Raška - Brus), kontrolirao je Radič Postupović.
Radič Postupović Radič Postupović je bio srpski vlastelin iz prve polovine 15. stoljeća. Prvo je nosio titulu čelnika za vladavine despota Stefana Lazarevića (knez 1389.-1402, despot 1402.-1427.) koji mu je 1405. godine izdao dvije povelje na Rasini i s kojim je sudjelovao u pobjedi nad sultanom Musom 1413. godine. Potom je tijekom vladavine despota Đurđa Brankovića (1427.-1456.) nosio titulu velikog čelnika. Bio je nepoznatog porijekla, žena mu se navodno zvala Ana, a sin Misailo. Njegova baština vezuje se za rudnike u Novom Brdu i Rudniku i s gradom Koznikom. Prije 1429./1430. podigao je crkvu posvećenu Blagoveštenju Presvete Bogorodice kod sela Grabovice blizu Aleksandrovca, na rijeci Grabovničici. Pripisuje mu se i crkva posvećena Svetom Arhanđelu Gavrilu u Borču kod Knića, premda najstariji sačuvani natpis potječe iz 1553. godine. Između 1435. i 1436. Radič je otišao u manastir Kastamonit na Svetoj gori, čiji je bio drugi ktitor, i tamo se zamonašio, dobivši ime Roman. Bio je živ 1441. godine kada je "molio kadiju čovjek koji je 1413. zapovjedao vojskom despota Stefana i satro neukrotivog sultana Musu“. Vjerojatno je umro prij 1456. godine, kada su despot Đurađ i njegov sin Lazar (1456—1458) Radičevu zadužbinu, crkvu Svetog Đorđa u Vraćevšnici poklonili mitropolitu Venediktu. Sahranjen u svojoj zadužbini manastiru Vraćevšnica kod istoimenog sela ispod Rudnika, nedaleko od Gornjeg Milanovca, koji je podigao i ukrasio 1431. godine. Prema narodnoj tradiciji, njegov otac je bio vojvoda Milutin, koji je poginuo u Kosovskom boju, a prezivao se Postupović. Prema Stojanu Novakoviću, Radič je poznat u narodnim pjesmama i kao Rade Oblačić ili Oblak Radosav, pa čak i kao Rajko od Rasine. IZVOR Radič Postupović. Wikipedija |
Grb feudalne obitelji Oblačić, prema grbovniku Korenić-Neorić (1595.)
|
18. stoljeće
Izgled manastira Studenice 1733. godine (grafika)
Karta Radočela
Detalj stare topografske karte izvornog mjerila 1:200.000
Detalj stare topografske karte izvornog mjerila 1:200.000
VRŠNO PODRUČJE
|
Jedna od staza za Radočelo počinje od glavnog konaka manastira Studenice. Postoje markacije, ali su dosta izblijedjele. Na samome početku staze asfaltna cesta nakon 200 metara prelazi u makadamsku.
|
Powered by Wikiloc |
|
RADOČELO Uspon na vrh Krivača - planinarenje
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 23.9.2013. Opis: Ekološki klub Užice iz Užica je 21. septembra 2013. godine, za svoje članove organizovao planinarsku akciju na planini Radočelo sa usponom na najviši vrh - Krivača (1643 m.n.v.). Na ovoj akciji je učestvovalo 10 članova Kluba |
RADOČELO Pohod na Golijsku transverzalu
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 14.6.2016. Opis: Planinarski klub ,,Era,, iz Užica sa svojih 10 članova je učestvovao u republičkoj planinarskoj akciji na planini Radočelo. Akcija je izvedena pod pokroviteljstvom Ministarstva omladine i sporta i Planinarskog saveza Srbije. Domaćin akcije je PSK ,,Železničar,, iz Kraljeva. Izveden je uspon na vrh Krivača - 1643 m, najviši vrh ove planine. |
Planina Radočelo - vrh Krivača 1643m. Hiking in Radocelo
Datum objave: 13.6.2021. Autorica:ana lana Opis: Selo Rudno nalazi se u granicama Parka prirode ,,Golija’’ i Rezervata biosfere „Golija – Studenca“. Nalazi se na 1.100 mnv, okruženo vrhovima planina Radočelo i Golija. Pripada teritoriji grada Kraljeva od koga je udaljeno 100km. Jedan je od centara seoskog turizma u regionu. U okolini se nalaze značajni kulturno-istorijski i verski objekti iz perioda stare Raške, nastali za vladavine Nemanjića. Neki istoričari deo klisure i toka reke Ibar nazivaju i „Dolina vekova“, „Dolina kraljeva“, „Dolina jorgovana“… Izlazak na vrh Krivača (1643m), najviši na Radočelu. Staza je deo ,,Golijske transverzale’’, lepa je i pogodna za pešačenje. Dužina 18,3km, uspon 540 metara. |
|
RADOČELO Usilje - Asanovo selo - vrh Crepuljnik
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 14.5.2018. Opis: Planinarski klub ,,ERA,, iz Užica je 5. maja 2018. godine organizovao uspon na vrh Crepuljnik (1532 m) na planini Radočelo iz zaseoka Usilje, kod Pridvorice u dolini reke Studenice. Kružna planinarska staza polazi iz zaseoka Usilje se postepeno penje šumskim putevima ispod Stupe i preko Asanovog sela, izlazi iz šumskog pojasa na pašnjački plato Crepuljnika koga čini više vrhova visine oko 1500 m. Sa najvišeg vrha sledi grebenski prelaz do mesta Lekine strane i Jelak, gde se prolazi visoko iznad Košaninovih jezera. Dalje između Pregorelice i Crvene kleke povratak na početnu tačku. Vodič: Stefanović Slobodan iz Užica. Staza je označena kao kondiciono teška zbog nekoliko jako strmih deonica, odnosno veoma kupiranog terena. Vodič: Stefanović Slobodan iz Užica. |
RADOČELO Pridvorica - Dolovi - Košaninova jezera - Molitva
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 15.4.2017. |
Košaninova jezera
|
Košaninova jezera su dva jezera, Veliko i Malo, u porječju Studenice. Elipsastog su oblika i nalaze se na 900 metara nadmorske visine, na Jelaku, uvali na sjevernim padinama Crepuljnika. Jezera su dobila ime po botaničaru Nedeljku Košaninu, koji je rodom iz ovog kraja. Udaljena su 31 km od Ivanjice, a u neposrednoj blizini se nalazi manastir Pridvorica, na cestovnom pravcu koji vodi do manastira Studenica. Do ovih jezera iz Ivanjice se stiže cestom do Pridvorice (oko 25 km), gdje se skreće na istok i nastavlja šumskom cestom dugom šest kilometara, koja nije pogodna za vožnju osobnim automobilom.
Veliko Košaninovo jezero je dužine 800 i širine 100 metara. Obraslo je vegetacijom, tako da su samo manji dijelovi pod vodom, dok je na obodima obraslo šumom (bukva, jela, smreka, bor). Jezero je zapravo tresetište (tresava), specifična biljna formacija, sastavljena od velikih i visokih busena biljke metlaste oštrice (lat. Carex paniculata) i mahovine. Kada buseni šaša ozelene, oni se međusobno dodiruju, tako da jezero liči na livadu. Malo Košaninovo jezero je dužine 90 metara, površine 29 ari i 7 metara dubine. Nalazi se tridesetak metara zapadno od Velikog jezera i nalazi se na većoj nadmorskoj visini, tako da voda iz njega povremeno otječe u Veliko jezero. Voda u donjem tresetištu ovog jezera je slana. Tijekom kišnih dana razina vode jezera opada, dok sunčanim danima nadolazi. IZVOR Košaninova jezera. Wikipedija (sr)
|
RADOČELO Košaninova jezera
Autor: Slobodan Stefanovic; Datum objave: 3.5.2013. Opis: Dana 01. maja 2013. godine, ukupno 20 učesnika Ekološkog kluba Užice je učestvovalo u planinarsko-ekološkoj akciji koja je imala za cilj da se posete Košaninova jezera, deo rezervata biosfere u okviru Parka prirode Golija. Vodič i snimatelj Stefanović Slobodan iz Užica. |
DOLINOM RIJEKE STUDENICE
Manastir Studenica
Manastirski kompleks
|
Manastir Studenica glavna zadžbina Stefana Nemanje, nalazi se dvanaest kilometara od ušća rijeke Studenice u Ibar. Glavna crkva manastira jednobrodna je građevina s narteksom i oltarnim transeptom i naosima sa strane i velikom kupolom na sredini. Crkva je podignuta od 1183. do 1191. godine. Sagrađena je od uglačanog tesanog mramora (na toskanski način). Vanjska arhitektonska obrada je u stlu romanike. Pod krovom se nalaze ukrasi od vijenaca na konzolama. Četiri portala i trodjelni ili dvodijelni prozori su bogato ukrašeni.
|
Tlocrt manastirskog kompleksa
LEGENDA: 1. Nemanjina crkva; 2. Kraljeva crkva; 3. Nikoljača; 4. Temelji crkve Sv. Jovana Krstitelja; 5. Trpezarija; 6. Riznica; 7. Konaci; 8. Zapadni ulaz - pirg; 9. Istočni ulaz PRIČA O NAJVEĆOJ SRPSKOJ SVETINJI - MANASTIRU STUDENICA
Datum objave: 12.12.2020. Autor: SRBIJA U SRCU Opis: MANASTIR IZ 12-TOG VEKA. ZADUŽBINA STEFANA NEMANJE POD OKRILJEM ORGANIZACIJE UNESCO, NAJZNAČAJNIJI JE VERSKI I KULTURNI LOKALITET U SRBIJI. O NJEMU GOVORE IGUMAN MANASTIRA ARHIMANDRIT TIHON KAO I KUSTOS MANASTIRA IVAN MILIĆEVIĆ. Ретро - Манастир Студеница (децембар 2014)
Datum objave: 9.11.2016. Postavio: Саша Јовић Opis: ..,,Наши далеки потомци препознаће нас у Студеници. Знаће ко смо и какви смо. И чедо моје, бице поносни сто нас имају, поуздано знам да хоце. Поносиће се што су племе Немањићко,, Св. Симеон У изради емисије коришћен текст интернет презентације Задужбине Немањића, http://zaduzbine-nemanjica.rs/ аутор: Тања Митровић камера: Саша Јовић монтажа: Весна Добросављевић Ђукановић производња: ТВ Јагодина |
Bogorodičina crkva (Nemanjina crkva)
Bogorodičina crkva
Bogorodičina crkva, detalj pročelja
Raspeće Hristovo (1208.-1209. god.), freska
Raška stilska grupa arhitektonskih spomenika Autorice: Naila Voljevica i Gordana Dulić IZVOR Arhitektura.rs. 12.9.2002. Grupa spomenika koja čini celinu, a sagrađena je za vreme Stevana Nemanje i njegovih prvih naslednika (XII vek) u Raškoj, od Morave do Jadranskog mora, pripada Raškoj stilskoj grupi. Ovi objekti su nastali pod uticajem vizantijske arhitekture sa istoka i romanske arhitekture sa zapada. Oblika su jednobrodne zasvedene građevine s kubetom na sredini. Kube je postavljeno na kockastom postolju. Sa zapadne strane nalazi se priprata, a sa bočnih strana dodati su pevački transepti. Ova arhitektonska koncepcija građevina potiče od vizantijskih uticaja. Fasade su ukrašene u romanskom stilu. Krovni venac se sastoji iz niza arkadica, a ravne zidne površine oživljene su samo vertikalnim podelama, pilastrima. Vrata i prozori ukrašeni su dekorativnim ornamentima isklesanim u belom mermeru u visokom reljefu, sa velikim ispadima figura prema pozadini. Ukrasi na dovratnicima, doprozornicima, arhivoltama iznad vrata i prozora i poljima ispod arhivolti su u obliku stilizovavih biljaka i lozica. U lišće i cveće upletene su figure zivotinja, ptica i ljudi. Iako su ovi ukrasi romanskog porekla, ima i onih koji po kompoziciji, načinu izrade prevazilaze starija dela romanske arhvtekture (Studenica). Unutrašnjost crkava bogato je ukrašena freskama koje su građene po vizantijskim tradicijama, s minim velikim figurama postavljenim u jednom planu s plavom pozadinom. Od velikog broja značajnih spomenika ove epohe najznačajniji su sledeći: Studenica, žica, Mileševo, Morača, Sopoćani i Dečani. |
Uzdužni presjek Bogorodičine crkve
Tlocrt Bogorodičine crkve
Detalj trifore na crkvi manastira Studenice
Loza Nemanjića (freska)
Bogorodičina crkva
|
Unutrašnjost Bogorodičine crkve
|
Kupola Bogorodičine crkve
|
Crkva Sv. Joakima i Ane (Kraljeva crkva)
Crkva Sv. Joakima i Ane (Kraljeva crkva)
Crkva Sv. Joakima i Ane (Kraljeva crkva), detalj pročelja
|
Freska kralja Milutina s modelom Kraljeve crkve
|
Pridvorica
Powered by Wikiloc
Usilje
|
RADOČELO Usilje - Asanovo selo - vrh Crepuljnik
Datum objave: 14.5.2018. Autor: Slobodan Stefanovic Opis: Planinarski klub ,,ERA,, iz Užica je 5. maja 2018. godine organizovao uspon na vrh Crepuljnik (1532 m) na planini Radočelo iz zaseoka Usilje, kod Pridvorice u dolini reke Studenice. Kružna planinarska staza polazi iz zaseoka Usilje se postepeno penje šumskim putevima ispod Stupe i preko Asanovog sela, izlazi iz šumskog pojasa na pašnjački plato Crepuljnika koga čini više vrhova visine oko 1500 m. Sa najvišeg vrha sledi grebenski prelaz do mesta Lekine strane i Jelak, gde se prolazi visoko iznad Košaninovih jezera. Dalje između Pregorelice i Crvene kleke povratak na početnu tačku. Vodič: Stefanović Slobodan iz Užica. Staza je označena kao kondiciono teška zbog nekoliko jako strmih deonica, odnosno veoma kupiranog terena. |
Powered by Wikiloc |
Crkva sv. Nikole (Nikoljača)
Temelji crkve Svetog jovana Krstitelja, zdenac, konaci i crkva Svetog Nikole (u pozadini)
|
Uzdužni presjek crkve sv. Nikole
Tlocrt crkve sv. Nikole
|
JUŽNA PODGORINA
Rudno
|
Rudno - Lep dan na Rudnu
Autor: CINEDRON; Datum objave: 10.8.2015. Opis: Mesto Rudno se nalazi na 100km od grada Kraljevo u blizini raske. Idealno mesto za seoski turizam i prava vazdusna banja obzirom da se nalazi na 950m nmv. |
|
|
|
Kvadratura kruga: Rudno
Proizvodnja: RTS Kvadratura kruga - Zvanični kanal; Datum objave: 20.5.2017. |
Powered by Wikiloc |
ZAPADNA PODGORINA
Devići
|
Selo Devići su pionir seoskog turizma u Srbiji. Od Ivanjice je asfaltnom cestom udaljeno 36 km. Nalazi se na nadmorskoj visini 740 m. Prema predaji, Devići su ime dobili po devama (kamilama), bilo ih je devet, koje su u ovo skrovito mesto donijele blago koje je bilo zakopano ispod temelja gdje se nalazi mala crkva. Blago je kasnije iskopano i odnijeto na drugu stranu. Okolica sela je bogata šumskim plodovima (jagode, borovnice, maline, kupine itd.). Tu se nalaze rijeka Studenica i Brusnička reka koje su bogate potočnom pastrmkom i lipljenom. Na putu prema ovom selu se nalazi mrijestilište potočne pastrmke na Braduljičkoj reci. Prirodne zanimljivosti su jezero na Jelaku i slapovi na reci Izubri. U blizini se nalaze i kulturno-povijesni spomenici kao što su manastir Pridvorica (potječe iz 12. st.), "Rimska česma" u Čečini, ostaci rimskog utvrdjenja na lokalitetu Gradina, ostaci radionice za izradu oružja na lokalitetu Samokovo. Pravac prema selu Devići je i pravac prema manastiru Studenica.
IZVOR Sela. Turistička organizacija opštine Ivanjica |
PK "Era" na Crepuljniku (PK "Era" at Crepuljnik)
Datum objave: 10.5.2018. Autor: Marko Randjic Opis: 05. 05. 2018. Planinari PK "Era" Užice na usponu na vrh Crepuljnik (1532m), na planini Radočelo. Ukupna dužina ture: 17km, uz visinsku razliku od 1152m na usponu, i isto toliko u silasku. / The mountaineers of PK "Era" Užice on an ascent to Crepuljnik Peak (1532m), at Mt. Radočelo. Total tour length: 17km. Elevation gain uphill/downhill: 1152m. GPS trek sa ove akcije možete da preuzmete ovde: / You can download the GPS track from this tour from here: https://www.wikiloc.com/hiking-trails... |
AKTIVNOSTI
Aktivnosti na vodi
Rijeka Studenica
Studenica je hladna i brza planinska rijeka. U proljetnim mesecima je plovna za kajak i kanu. Težina savlađivanja ide od III-IV, s jednim opasnim mjestom 2 km uzvodno od manastira Studenice.
Studenica je hladna i brza planinska rijeka. U proljetnim mesecima je plovna za kajak i kanu. Težina savlađivanja ide od III-IV, s jednim opasnim mjestom 2 km uzvodno od manastira Studenice.
BORAVAK U PLANINI
Manifestacije
Na planini Radočelo održava se tradicionalni sabor i kampiranje, svake godine, prvog vikenda nakon blagdana Preobraženja Gospodnjeg i okuplja brojne posjetitelje s ovog područja, i šire.
IZVORI I LITERATURA
LiteraturaKAŠANIN. MILAN, I DR.: Manastir Studenica. Monografija. Književne novine. 1986.god.
RŠUMOVIĆ, Radovan: Radočelo. Članak. Encikopedija Jugoslavije. Svezak 7, str. 23. Zagreb, 1968. |
|
Manastir Studenica: Arheološka otkrića / The Monastery of Studenica: Archaeological Discoveries (PDF)
Autor: Marko Popović
Manastir Studenica
Istorija umetnosti Autor: Radomir Nikčević Opis: Prvo kolo edicije "Nemanjićki manastiri" od 10 knjiga, čije je objavljivanje planirano tokom 2011-e godine obuhvatilo bi, najstarije i danas, uglavnom, najugroženije bisere srpske kulturne i crkvene baštine na Kosovu i Metohiji i Raškoj oblasti: pored Dečana i Gračanice, Banjsku, Svete Arhanđele kod Prizrena, Sopoćane, Hilandar, Žiču, Moraču, Studenicu i Mileševu. |
Arheološka istraživanja kompleksa manastira Studenice, u: Kulturno nasleđe manastira Studenice
Marko Popović 
Manastir Studenica
Autor: Vlad..R. Petković; Mjesto i godina izdanja: Narodni Muzej, Beograd, 1924.; meki povez; format: 33cm X 23cm; 81 stranica; 114 fotografija u tekstu 
Manastir Studenica
MONOGRAFIJA Autori: Milan Kašanin, i dr. Mjesto i godina izdanja: Beograd, 1986. Izdavač: Književne novine Tvrdi povez s omotom, 27cm, str. 263, cb. i kolor ilustracije, ćirilica |
Studenička riznica
Izdavač: Prosveta, Beograd, 1988. Tvrd povez, 24x31cm, 293 str. Opis: Manastir Studenica je jedan od najvećih i najbogatijih manastira Srpske pravoslavne crkve. Nalazi se 57 km od Kraljeva, a osnovao ga je Stefan Nemanja 1190. godine. Julijan Knežević je bio poznati iguman Manastira Studenice od 1961. do 2001. Sadašnji iguman je arhimandrit Tihon Rakičević. Utvrđeni zidovi manastira okružuju četiri crkve: Bogorodičnu crkvu i Kraljevu crkvu (crkvu svetih Joakima i Ane), obe izgrađene od mermera, crkvu Nikoljaču (crkvu svetog Nikole) i još jednu crkvu, očuvanu u temeljima. Manastir je poznat po svojoj kolekciji fresaka iz 13. i 14. veka. Pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja. UNESKO je 1986. godine uvrstio Studenicu u listu Svetske baštine. Manastir Studenica je podignut krajem 12. veka u pustom predelu „koji beše lovište zverova”. Posvećen je Uspenju presvete Bogorodice. Prva faza radova je završena u proleće 1196. godine, kada je Stefan Nemanja prepustio presto svom sinu Stefanu Prvovenčanom i povukao se u svoju zadužbinu. Kad je kasnije otišao u manastir Hilandar, Stefan Prvovenčani se brinuo o Studenici. Tamo je Nemanja primio monaški postrig i ime Simeon. Sveti Simeon je umro u Hilandaru 1199. Nemanjin treći sin Sava Nemanjić je, nakon što je pomirio svoju braću Stefana i Vukana, preneo mošti Svetog Simeona u Studenicu gde su i dan danas. Pod Savinim starateljstvom, Studenica je postala politički, kulturni i duhovni centar srednjovekovne Srbije. Uz ostala svoja dela, Sava je napisao Studenički tipik, u kom je zadao ustrojenje monaškog života u manastiru Studenica. U Žitiju Sv. Simeona Nemanje, opisao je život svog oca Nemanje (Sv. Simeona) ostaviviši izvore o duhovnom i monaškom životu u njegovom vremenu. Studenica je uživala pažnju i drugih članova dinastije Nemanjića. Kralj Radoslav je 1245. dodao crkvi pripratu, a kralj Milutin je sagradio malu crkvu posvećenu svetim Joakimu i Ani. Od pada poslednje srpske srednjovekovne države 1459, Turci su često napadali manastir. Prva značajna restauracija je izvršena 1569, kada su freske Bogorodičine crkve ponovo naslikane. Početkom 17. veka, požar i zemljotres su oštetili manastir, a istorijski dokumenti i značajni delovi umetničke baštine su uništeni i izgubljeni zauvek. U okolini se nalaze Gornja Savina isposnica i Donja Savina isposnica. U manastiru se nalazi plaštanica Antonija Iraklijskog iz 14. veka. Uz južni portal Bogorodične crkve u Studenici nalazi se najstariji srpski časovnik, u pitanju je sunčanik kod koga senka umesto na brojke pada na slova. |
